Afstudeeronderzoek naar het betrekken van bewoners bij het redden van Haagse natuurgebieden door Maaike Warnau

Stage over het betrekken van bewoners bij het redden van Haagse natuurgebieden door Maaike Warnau

Hoe kunnen Haagse bewoners bijdragen aan het redden van de Haagse natuurgebieden door gedragsverandering? En hoe kan dit het beste worden aangepakt? Dit zijn enkele vragen waar ik mij in mijn afstudeeronderzoek mee heb bezig gehouden. Zo kwam de NMZH met het volgende vraagstuk. Een deel (16 tot 34%) van de veroorzakers van het overschot aan stikstofdepositie van de Natura-2000 gebieden van Den Haag komt door stadsactiviteiten (Revis & van Tongeren, 2020), waaronder bewoners. Het gaat om deze bijdrage van bewoners, waar de NMZH zich op wilt richten zodat de stikstofdepositie in de Haagse natuurgebieden verlaagd kan worden. Waarom? Het overschot aan stikstofoxiden in de Haagse natuurgebieden vormt een bedreiging voor de biodiversiteit, de gezondheid van mensen (Aanpak Stikstof, n.d.) en de maatschappelijke opgaven in Den Haag en omgeving (Provincie Zuid-Holland, 2021). Zo wil de NMZH de gezondheid van bewoners van Den Haag en de leefomgeving verbeteren.

9 augustus 2023

Omdat de doelgroep ‘bewoners van Den Haag’ te groot is voor deze afstudeeropdracht, zijn bewoners van een Haagse wijk het Regentessekwartier gekozen, die redelijk representatief gezien kan worden voor Den Haag.

Zo heb ik allereerst onderzocht wat de waarden van de bewoners zijn, die uit onderzoek een belangrijke rol spelen bij het wel of niet uitvoeren van milieuvriendelijk gedrag. Zo zijn waarden één van de belangrijkste beweegredenen zijn om milieuvriendelijk gedrag uit te voeren (Langley, Bouman, & Steg, 2020). Daarnaast heb ik overtuigingen over de link tussen individueel gedrag en de uitstoot van stikstofoxiden gemeten, overtuigingen die achterhalen wat de beweegredenen en bereidheid zijn om stikstof verlagend milieuvriendelijk gedrag te vertonen en tot slot overtuigingen over de eigen rol in het verminderen van de stikstofuitstoot in Den Haag.

Hiervoor is een eigen vragenlijst ontwikkeld en een bestaand instrument gebruikt; de E-PVQ. Door elk huishouden een kleine flyer te bezorgen met een QR-code naar de vragenlijst en hen kans te laten maken op een van de 10 maaltijdboxen van Rechtstreex, hebben er maar liefst 608 respondenten meegedaan aan het onderzoek.

Een greep uit de resultaten zijn:

De gemiddelde respondent vindt biosferische (zorg voor het milieu), altruïstische (zorg en eerlijkheid voor mensen) en hedonistische waarden (comfort en plezier) belangrijk.
Bijna 9 op de 10 respondenten (87,57%) is ervan overtuigd dat deze als bewoner kan helpen om de uitstoot van stikstofoxiden in de stad te kunnen verminderen.
De gemiddelde respondent weet van ongeveer drie van vier impactvolle gedragingen af waarmee een individu stikstofoxiden uitstoot.
Een relatief groot deel van de respondenten (40,28%) weet niet dat de duingebieden van Den Haag last hebben van de stikstofproblematiek.

Op basis van de resultaten is vervolgens een advies geschreven. In het advies zijn verschillende aanbevelingen gemaakt om in te spelen op de waarden en overtuigingen van de doelgroep om tot meer stikstof verlagend milieuvriendelijk gedrag te komen. Een paar highlights zijn:

Verhogen kennis en bewustzijn van het probleem en kennis van actie strategieën. Zo wordt aanbevolen om de bewoners te informeren over deze problematiek in hun eigen omgeving en hen daarbij de alternatieve handelingen te bieden.
Het benoemen van biosferische groepswaarden, zodat de ‘biosferische identiteit’ wordt versterkt. Dit kan door de zichtbaarheid van het milieuvriendelijke gedrag van leden van de wijk zichtbaarder te maken.
Om ervoor te zorgen dat meer mensen inzien dat hun gedragsverandering zin heeft voor het oplossen van dit vraagstuk, wordt aanbevolen om de impact van eigen bijdrage aan de stikstofuitstoot van de stad zichtbaar te maken. Zo kunnen bewoners zien dat hun gedrag zin heeft en hoeveel.
De gemeente moet het goede voorbeeld geven. Om de mensen die geloven dat hun individuele milieuvriendelijke gedrag geen nut heeft en gedemotiveerd raken om milieuvriendelijk te leven als bedrijven en/of overheid weinig of niks doen, is van belang dat de gemeente duidelijk maakt wat zij doen op het gebied van milieu en verantwoordelijkheid neemt bij het verduurzamen van de stad.

Ik vond het een erg interessant onderwerp om in te duiken en te onderzoeken. Zo heb ik een paar inzichten opgedaan die ik graag wil delen. Zo denk ik dat het belangrijk is dat er geen ‘schuldigen’ worden aangewezen, maar iedere partij – bewoner, overheid en bedrijven – zijn verantwoordelijkheid neemt en veranderd. Kortom, ik geloof dat we het samen moeten doen en niet moeten wijzen naar elkaar, maar zelf – in werk en privé – onze verantwoordelijkheid moeten nemen om milieuvraagstukken zoals deze op te lossen.

Bekijk de presentatie hier