Mient Kooltuin: reactie NMZH op gebiedsvisie gemeente Katwijk

11 juni 2020

Zuid-Holland is een bijzondere provincie, met zijn kustzone en stikstofgevoelige duingebieden, zijn grote verstedelijking en dito bevolkingsdichtheid. Dit vergt een robuuste ontwikkeling, gericht op natuurversterking in combinatie met de functies natuur, landbouw, recreatie en bebouwing, die nu nog te veel gescheiden zijn. Het gebied de Mient Kooltuin biedt de kansen voor deze robuuste ontwikkeling. Wij hebben geconstateerd dat de concept gebiedsvisie vanuit deze gedachte is vormgegeven. Het is ook vanuit cultuur-historisch besef belangrijk dat aansluiting is gezocht bij het militair erfgoed en de tuinderstraditie van het gebied in de gemeentelijke concept-gebiedsvisie.

Volwaardige binnenduinranden
Het is belangrijk om de binnenduinranden weer een volwaardige ontwikkeling als binnenduinrand te geven. Door het afgraven van de oude duinen en de drinkwaterwinning zijn de meeste duinrellen verdwenen. In duinen waar geen drinkwater wordt gewonnen, zoals in Voornes Duin, bleven de duinrellen voor een groot deel intact. Maar in andere gebieden ontstond door de jaren een grote verrommeling van het landschap en ging veel van de kwaliteit van de binnenduinrand verloren. Dit was ook in de Mient Kooltuin het geval.

Op verschillende plaatsen zijn de afgelopen decennia weer duinrellen, natte valleien en duinplassen uitgegraven, in combinatie met natuurversterking. De binnenduinrandzone in Zuid-Holland heeft veel potentie om verschillende functies samen te brengen en integrale oplossingen te bereiken. Het schoonste water van Zuid-Holland, de duinkwel, kan veel langer in het gebied blijven en er ontstaan belangrijke bufferzones bij stikstofgevoelige duingebieden. In het verleden zijn hier al prima voorbeelden van gerealiseerd. Denk aan een aantal prachtige gebieden o.a. in de gemeente Wassenaar, zoals Lentevreugd en de Hertenkamp. Wat de NMZH betreft zouden wij vanuit de gebiedsvisie nog meer moeten kiezen om de ontwikkeling te laten aansluiting op Lentevreugd. Dit is prima te combineren met de voorgestane groenblauwe ontwikkeling. Door deze ontwikkeling wat robuuster te maken ontstaat een natuurlijke buffer die ook goed kan aansluiten op de open landschapszone. Het zou goed zijn om vanuit deze benadering, daar waar natuurdoelen en habitattype in Natura 2000 gebieden onder druk staan, bij natuurversterking in de directe omgeving van Natura 2000 gebieden deze natuurdoelen en dit habitattype ook zoveel als mogelijk na te streven. Dit biedt betere mogelijkheden om de doelstellingen in de Natura 2000 gebieden te realiseren. Zo creëren we bufferzones die meehelpen zonder een directe juridische koppeling met de Natura 2000 gebieden en -status en afgesproken natuurdoelen en habitattype én het levert meer milieugebruiksruimte op, die wij nu door de grote stikstofdepositie ontberen.

Buffer voor waterwinning
De Mient Kooltuin kan zo ook beter als buffer fungeren voor de waterwinning in de duinen en kansen bieden voor de uitbreiding van de waterwinning langs de binnenduinrand en via afstromend kwelwater is er een relatie met het Valkenburgse Meer als mogelijk toekomstige drinkwaterbron. Hieraan zou wat de NMZH betreft nog meer aandacht aan moeten worden gegeven in de gebiedsvisie. Wij vragen in de verdere uitwerking in de waterhuishouding voldoende rekening te houden met de ontwikkeling van natte natuur en de aansluiting met Lentevreugd. Het is belangrijk dat het kwelwater uit de duinen ook goed door het plangebied en de nieuwe woonwijk gaat stromen. 2020 wordt nu al het droogste jaar in de afgelopen drie jaar. Gebiedseigen water zolang mogelijk vasthouden in het gebied en zoveel mogelijk meekoppelkansen benutten voor waterwinning moeten in de gebiedsvisie nog beter worden uitgewerkt.

Het Panbos en de duinen zijn voor inwoners van de gemeente Katwijk e.o. belangrijke recreatieve gebieden. Goed dat in de gebiedsvisie oog is voor de overloop van deze gebieden en hiervoor buffergebieden met recreatieve voorzieningen zijn opgenomen.

Lokale landbouw en de tuinderstraditie
Steeds meer mensen maken een keuze voor voedsel van dichtbij op hun bord. Delen van het coulissen landschap lenen zich bij uitstek voor lokale landbouw die duurzaam en biologisch produceren voor de korte keten. Deze invulling in deze zone maakt ook gelijk een verbinding met de toekomstige inwoners van de aansluitende nieuwbouw wat het voedsel op hun bord betreft. Als NMZH zetten wij ons al jaren in voor het stimuleren van de korte keten in Zuid-Holland en proberen wij in dit soort gebiedsvisies hiervoor de verbinding te leggen met deze vorm van kleinschalige landbouw. Zie voor meer informatie www.dekortsteweg.nl. Ook voedsel van dichtbij krijgt zo een betere positie. Het zou goed zijn als in de verdere uitwerking hier meer rekening mee gehouden zou kunnen worden. Voedselproducenten in de korte keten staan met hun duurzame en biologische voedselproductie in de traditie van de tuinders in de Mient Kooltuin die al vele decennia gebruik maakte van de geestgronden voor de productie van voedsel. Door deze verbinding ook nu weer te leggen met tuinders in de korte keten vormen zij bij de realisatie weer een integraal onderdeel en kunnen zo de tuinderstraditie in de Mient Kooltuin voortzetten.