Blog – De wortel maar ook de stok blijft nodig

29 februari 2016

Blog – De wortel maar ook de stok blijft nodig

Zuid-Holland is de dichtstbevolkte provincie en economische motor van Nederland. 3,6 Miljoen mensen werken, wonen en recreëren op een relatief klein grondgebied. Om grote conflicten te voorkomen ligt er veel vast in beleidskaders en zijn bestuurlijke verantwoordelijkheden tussen Rijk, provincie, gemeenten en waterschappen verdeeld.

Vragen als waar wel wordt gebouwd en waar niet. Maar ook: hoe houden wij het leefbaar, gezond en veilig? Niet alleen voor nu maar ook voor onze kinderen. Hoe proberen wij economische ontwikkeling te combineren met vitale natuur en landschap en duurzame ontwikkeling? Een ingewikkeld proces maar ook logisch om hierover in onze drukke Deltametropool goed na te denken en afspraken te maken. Onder druk van bijvoorbeeld de klimaatdoelen zal dit allemaal nog meer gaan toenemen.

Maar om dit allemaal te laten werken moeten de afspraken die hierover zijn gemaakt ook gehandhaafd worden. Overheden spreken zich daarover uit. Ze organiseren regionale omgevingsdiensten, creëren daarvoor de randvoorwaarden en stellen middelen beschikbaar. Vanuit deze randvoorwaarden heeft de burger het vertrouwen dat het bij de overheid in goede handen is en kunnen individuele belangen worden getoetst aan het bredere algemeen belang. Maar in de praktijk is handhaven echt het allerlaatste sluitstuk en schittert het vaak door afwezigheid.

Een paar voorbeelden waar wij tegenaan lopen.

Waterkwaliteit

Ondanks dat het niet mag worden nog steeds resten van wettelijk niet meer toegelaten bestrijdingsmiddelen gemeten in het Zuid-Hollandse oppervlakte water. Brononderzoek en het aanspreken van verantwoordelijken helpt enorm om dit probleem sneller op te lossen. Maar ondanks de inzet van Waterschappen gebeurt dat nog veel te weinig. Dit proces loopt al vanaf 2008 en het zal op deze wijze nog wel even duren voordat deze bestrijdingsmiddelen niet meer worden gemeten in het oppervlaktewater.

Energiebesparing bedrijven

In de wet is geregeld dat energiebesparingsmaatregelen die binnen 5 jaar kunnen worden terugverdiend door het bedrijf moeten worden uitgevoerd. Deze wettelijke regel bestaat al vanaf de 90er jaren. Ondanks deze afspraak laat veel van het bedrijfsleven dit er gewoon bij liggen. De goede niet te na gesproken. Ook bij de laatste Nationale Energieverkenning (NEV) 2015 bleek wederom dat  de afgesproken doelen niet worden gehaald. Als het wettelijk moet dan moet het ook gehandhaafd worden, maar ook deze regel wordt tot op heden maar zeer beperkt toegepast. Hij is ook sleets geworden, zeker wanneer de overheid haar eigen wettelijke kader niet serieus neemt. Dan is het meer dan een loze letter ondanks de doelen die in het energieakkoord hierover zijn afgesproken en het met regelmaat door de overheid herhalen van het belang van energiebesparing.

Kust

De kust is een belangrijke recreatieve en toeristische omgeving voor velen. Maar de kust, met zijn zee, strand en duinen is ook een uniek landschap met hoge natuurwaarden. Juist deze unieke en waardevolle eigenschappen van de kust dreigen steeds meer verloren te gaan door een trend van toenemende bebouwing in de kuststrook in de vorm van bijvoorbeeld recreatieparken, vakantiehuisjes, boulevards, strandhuisjes of paviljoens. De Rijks- en provinciale overheid heeft zich de afgelopen jaren steeds sterker terug getrokken bij de kustontwikkeling en deze veelal overgelaten aan projectontwikkelaars en gemeenten en de focus eenzijdig gelegd op de kustveiligheid. De campagne ‘Bescherm de Kust’ laat feilloos zien waar dit toe kan leiden. Het ontwikkelen van beleid voor het beschermen en versterken van de kwaliteiten van de kust is niet genoeg, hier moet ook naar gehandeld worden. Daarbij zijn de juiste bestuurscultuur en governance essentieel. Niet alles kan en moet. Anders raken wij in een korte tijd meer kwijt dan ons lief is.

Let wel. Handhaving is geen oplossing voor alles, maar is wel een instrument om de gewenste ontwikkeling in algemene zin te faciliteren. Je kan het een individuele burger of ondernemer niet kwalijk nemen dat het private- of ondernemersbelang de focus heeft. Het is niet altijd kwade opzet, maar soms een gebrek aan informatie of het gericht opzoeken van de ruimte die een overheid heeft laten vallen. Een goeie wisselwerking tussen overheid en samenleving en handhaving waar dat nodig is helpt enorm mee om onze samenleving leefbaar, gezond en veilig, maar bovenal toekomstbestendig te houden. Stimuleren waar dat kan en handhaven waar dat moet. Het één kan niet zonder het ander.