Factsheet Microplastics
Factsheet Microplastics
Microplastics zijn plastic deeltjes kleiner dan 5 mm. Microplastics zijn niet afbreekbaar, maar vallen uiteen in steeds kleinere stukjes. En ze zijn onmogelijk op te ruimen. Microplastics, en de nog kleinere nanoplastics, komen nu overal voor. Bij onderzoeken werd microplastic ook in etenswaren gevonden, zoals schaal- en schelpdieren, groenten en fruit, bier, honing, flessenwater, kraanwater, theezakjes en zeezout. Ook in de natuur zijn negatieve effecten te zien. Dieren slikken de stukjes plastic in. Ook kunnen microplastics via de wortels planten binnendringen. Zo komt microplastic in de voedselketen terecht en in onze darmen. Voor het eerst is nu aangetoond dat kleine plastic deeltjes uit de leefomgeving in de menselijke bloedbaan aanwezig zijn. Onderzoekers van de Vrije Universiteit Amsterdam en Amsterdam UMC, locatie VUmc hebben op 24 maart 2022 de resultaten van dit onderzoek gepubliceerd. Microplastics zijn vaker onderwerp van steeds meer onderzoek geworden. Waar we ook zoeken, we vinden steeds vaker microplastics. Naast chemische vervuiling hebben zo microplastics een kritische grens overschreden en bedreigen, zoals klimaatverandering en habitatverlies, nu in bijna alle ecosystemen mens en natuur.
Schadelijk voor de gezondheid
Plastic bevat allerlei schadelijke stoffen. Denk aan weekmakers, vlamvertragers of stabilisators. Dit soort stoffen kunnen hormoon verstorende eigenschappen hebben. Ook kunnen er effecten zijn op ons immuunsysteem. Wat de gevaren precies zijn, wordt nog verder onderzocht. Uit onderzoek van Wageningen University blijkt wel dat je als mens wekelijks zo’n 0,0041 mg binnenkrijgt. Bij 1 op de 20 mensen kan dit oplopen tot 676 mg microplastics per week. Afhankelijk van eetgewoontes, het gebruik van bepaalde verzorgingsproducten en de hoeveelheid microplastics in de voeding en lucht. Hoe meer microplastics je binnenkrijgt, hoe groter de hoeveelheid toxische stoffen waaraan je wordt blootgesteld.
Lichaam reinigende- en verzorgingsproducten
Veel microplastic zijn te vinden in lichaam reinigende- en verzorgingsproducten die na gebruik bijna altijd door het riool worden afgevoerd. Een deel van de microplastics wordt met opzet aan producten toegevoegd door fabrikanten. Het gaat om kunststoffen die producten een bepaalde eigenschap geven. Ze bepalen bijvoorbeeld de dikte, het uiterlijk en de stabiliteit. Vaak worden hiervoor synthetische polymeren gebruikt. Je vindt microplastics daarom in allerlei producten. Bepaalde producten bevatten zelfs duizenden plastic deeltjes. De grootste hoeveelheid ooit vastgesteld in een product is 356.110 microplastic deeltjes.
Bij het gebruik van deze producten spoelen we dus onbewust iedere dag duizenden kilo’s microplastics weg richting het oppervlaktewater en onze rivieren en meren. Daarnaast zijn er microvezels, een soort microplastics die meestal afkomstig zijn van kleding (polyester) en over het algemeen tussen 0,1-0,8 mm groot zijn. Ook deze microvezels komen uiteindelijk via o.a. het riool in ons milieu.
Rioolwaterzuiveringsinstallaties
Rioolwaterzuiveringsinstallaties zijn nog niet in staat om met de huidige technieken deze microplastic afdoende uit het afvalwater te filteren. Er wordt wel onderzoek gedaan naar het gebruik van verschillende technologieën om microplastics uit afvalwater te verwijderen. Deze technologieën moeten echter nog met succes worden geïmplementeerd om alle microplastics, inclusief microvezels, uit afvalwater te verwijderen. Zover is het dus nog niet, dit gaat nog jaren duren om de waterzuivering op dit gewenste niveau te krijgen.
Stranden
Heel veel mensen struinen het strand af naar kleine schatten. Mooie zeeschelpen bijvoorbeeld of bijzondere steentjes. Soms vind je iets heel bijzonders. Rond, kleurrijk. Het lijkt wel een knikker of een hanger voor een sieraad. Het is van glas, dat zie je, maar dan gepolijst door de zee tot prachtige juweeltjes. Dit wordt zeeglas (sea glass) of zeemeermin tranen (mermaid tears) genoemd en je kunt daar mooie dingen van maken. Maar soms vind je ronde bolletjes plastic. Deze zijn ook gevormd door de golven, maar een stuk triester. Aan de kust van Amerika en Hawaï vind je hele stranden vol met zeeglas. Je zou in principe met je schepje en emmertje naar deze stranden kunnen gaan (vooral Glass Beach in Californië) en je emmertje tot aan de rand vullen met deze prachtige stukjes glas. Er zijn veel ambachtelijke sieradenwinkeltjes die sieraden maken met dit glas. Maar je kunt er ook fotolijstjes mee versieren of mozaïeken van maken. Hoewel het prachtig is om te zien, is het eigenlijk afval uit zee. Zeeglas is niets meer dan kleine, door de golfslag gepolijste stukken glas. Het zou zomaar een deel van een bierflesje kunnen zijn of van een vaas. Het is daarom helemaal niet erg om zo nu en dan een paar emmertjes glas van deze stranden af te halen.
Zeemeermin tranen
Hoewel zeeglas ook de benaming zeemeermin tranen kent, wordt hier toch vaak iets anders mee bedoeld. Zeemeermin tranen zijn namelijk perfecte kleine bolletjes plastic. En zoals we weten is plastic zeer gevaarlijk voor al het leven in de zee. Kleine en grote vissen en zeezoogdieren kunnen stikken in deze bolletjes plastic. Maar ook vergiftigen ze zichzelf. De plastic tranen zijn vrij klein en vormen een groot deel van de plastic soep die al in zee drijft. Het is heel moeilijk om deze stukjes plastic uit zee te vissen, daarom is het beter om helemaal geen plastic in zee te dumpen.
Tranen van geluk en verdriet: links zeeglas en rechts de echte zeemeermin tranen
Ruim het op
Plastic dat in Nederland in zee terecht komt blijft jarenlang rondzwerven over de zeven zeeën. Het wordt langzaam opgedeeld totdat er tranen van een zeemeermin overblijven. Grote stukken zullen zich aansluiten op het grote plastic eiland, daar waar de zeeën bij elkaar komen. Met alle nare gevolgen van dien. Want wil jij een lekkerbekje eten of een haring happen waar plastic in zit?
Scrub plasticvrij
Zeemeermin tranen kunnen voortkomen uit diverse producten, ook uit het plastic uit cosmetica. Om mensen bewust te maken van het plastic in cosmetica ontwikkelde de Nederlandse organisatie Plastic Soup Foundation met Stichting de Noordzee de Beat the Microbead-app waarmee je kunt scannen of er plastic in je douchegel of tandpasta zit. Deze app is nu ook internationaal verkrijgbaar! Download the app ook via BeatTheMicrobead.org en lees meer over de app en de plastic soep in onze oceanen.