Factsheet Medicijnresten

Medicijnresten in water
Als samenleving kunnen we niet zonder medicijnen. Maar elke keer als we iets innemen of op onze huid smeren, komt een deel van die actieve stoffen uiteindelijk via het toilet of de afvoer in de douche terecht bij de rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI). De gangbare technieken halen die medicijnresten maar voor een deel uit rioolwater. En zo komt een deel van die pijnstillers, ontstekingsremmers of andere werkzame stoffen terecht in het water van rivieren, kanalen en meren. 

Hoe komen medicijnresten in het water 

Jaarlijks komt minstens 190.000 kilo aan medicijnresten in het oppervlaktewater terecht.  

Dat is ruim acht keer zoveel als de hoeveelheid gewasbeschermingsmiddelen die terecht komt in het water (17.000 kilo). Hoeveel er van buiten onze landsgrenzen via de Rijn en Maas binnenkomt is niet bekend. 

De omvang van dit probleem zal alleen maar toenemen door vergrijzing en een verdere medicalisering van de samenleving gaan we met zijn allen steeds meer medicijnen gebruiken. Daarnaast neemt door klimaatverandering de kans toe op periodes van langdurige droogte en lage waterstanden. Daardoor kan de concentratie van dit soort stoffen in het oppervlaktewater flink toenemen. 

Gevolgen van medicijnresten in het water 

Medicijnresten hebben invloed op de planten en dieren die in het water leven. Bijvoorbeeld: 

  • pijnstillers beschadigen het weefsel van vissen; 
  • anticonceptiemiddelen zorgen voor geslachtsverandering bij vissen; 
  • antipsychotica kunnen het gedrag van kleine waterkreeftjes en vissen veranderen. 

Oplossingen medicijnresten in water  

  • Preventie: medicatie beter op elkaar afstemmen 
  • Pharmafilters bij zorginstellingen 
  • Niet-gebruikte medicatie inleveren i.p.v door gootsteen of toilet 
  • Incidenteel gebruik plaszakken bij zeer schadelijke medicijnen of röntgencontrastvloeistof 
  • Extra zuivering bij rioolwaterzuivering 
  • Extra zuivering bij innamepunten oppervlaktewater voor drinkwater 
  • Internationale samenwerking (onderzoek en aanpak) 

 

Aanpak bij de bron? 

Eind 2020 bracht de Europese Commissie de Farmaceutische Strategie uit. Ook publiceerde ze een voortgangsrapportage over de vervolgstappen op de Strategische Aanpak van Geneesmiddelen in het Milieu van 2019. Hierbij kondigde de Europese Commissie een verscherping aan van de aanpak van medicijnresten. De impact van het milieu krijgt in deze aanpak een grotere rol. Ook is het de bedoeling dat de industrie geneesmiddelen duurzamer gaat produceren. Naar verwachting komt de Commissie in 2022 met een voorstel voor deze herziening. 

Ketenaanpak Medicijnresten uit Water 

Er is niet één oplossing voor dit probleem, duidelijk is dat er een ketenaanpak nodig is, waarbij alle betrokken partijen samenwerken om dit probleem aan te pakken. De overheid, de waterbeheerders, de zorg, drinkwaterbedrijven en andere betrokken partijen werken nauw samen aan een heel scala van deeloplossingen. Dit heet de Ketenaanpak Medicijnresten uit Water.” 

 

BRONNEN: