Blog: Nederland Waterland

Blog: Nederland Waterland

In navolging van eerdere jaren is ook dit jaar in heel Nederland weer sprake van ernstige droogte. De hitte van de afgelopen weken is voorlopig weer voorbij maar de droogte blijft. Ondanks de buien van de afgelopen dagen, is er in de periode 1 april tot en met 31 juli dit jaar in Zuid-Holland alleen al, een gemeten neerslagtekort van 120/180 mm (bron KNMI). In het oosten van het land wordt nu al gesproken dat de droogte dit jaar waarschijnlijk het droogterecord van 1976 gaat evenaren.

Wat waterbeheer betreft kunnen wij deze situatie in Zuid-Holland nog goed aan. Het hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard en het hoogheemraadschap van Rijnland monitoren het zoutgehalte in de rivieren meer dan gebruikelijk. De waterschappen Hollandse Delta, Delfland en Schieland en de Krimpenerwaard voeren inspecties van droogtegevoelige keringen uit. Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden is begonnen met het beregenen van droogtegevoelige keringen. Bij de Zevenhuizerplas is een noodpomp neergezet om het water beter op peil te kunnen houden. Waar nodig hebben de waterschappen onttrekkingsbeperkingen en andere waterbesparende maatregelen ingesteld. Maar dat is vooral in het oosten van het land.

Watervraag
In deze tijd van het jaar blijft de watervraag ongekend hoog. Huishoudens, landbouw, natuur en andere bedrijven hebben zo hun specifieke behoefte aan water. Maar door de neerslagtekorten in de afgelopen twee jaar vindt onvoldoende aanvulling plaats aan deze ongekend hoge watervraag. Met als resultaat extra droogte in de natuurgebieden; het inlaten in verschillende polders van oppervlaktewater uit de rivieren voor de landbouw en het extra onttrekken van grondwater op locaties waar geen oppervlakte water meer mag worden benut. Waterkwaliteit speelt dan een grote rol.

Zeer Zorgwekkende Stoffen
De extra watertoevoer vanuit de rivieren betekent dat ook Zeer Zorgwekkende Stoffen (ZZS), die aanwezig zijn in het oppervlaktewater de polder in worden gepompt. Zeer Zorgwekkende Stoffen (ZZS) kunnen enorm schadelijk zijn voor het milieu en de volksgezondheid. Daarom is het doel van nationaal en internationaal beleid om deze stoffen zo veel mogelijk te weren uit onze leefomgeving. Het probleem verdiept zich door de droogtemaatregelen en dat is uiterst ongewenst.

Oppervlaktewater dat van elders wordt aangevoerd heeft ook een afwijkende samenstelling ten opzichte van het systeemeigen water. STOWA heeft hier eerder onderzoek naar gedaan en aangegeven dat een integrale belangenafweging nodig is om te bepalen of waterinlaat op deze schaal kan. Ik vraag mij sterk af of deze integrale afweging ook goed gebeurt als de ‘droogte aan de lippen’ staat in een bepaald gebied of polder.

Grondwater
Wanneer geen oppervlaktewater meer mag worden onttrokken door de landbouw, wordt er omgeschakeld naar het oppompen van grondwater. Maar grondwater is, net als oppervlaktewater, onderdeel van het watersysteem. In onverstoorde bodems vormen grond- en oppervlaktewater één samenhangend systeem. Niet overal is meer sprake van onverstoorde bodems maar in landbouwgebieden is er vaak nog sprake van een natuurlijke relatie tussen grond- en oppervlaktewater. We blijven dus onttrekken uit het watersysteem en tekorten opbouwen waarvan het nog maar de vraag is of die tijdig en op een natuurlijke manier weer worden aangevuld. Doordat het peilbeheer in het landelijk gebied vaak wordt bepaald door het agrarische gebruik.
Had de natuur in deze gebieden de afgelopen decennia al te kampen met grote droogte. Die is alleen maar verder vergroot met de toegenomen droogte in 2018 en 2019.

We moeten bewuster en vooral zuiniger omgaan met ons watergebruik en de onttrekking vanuit het oppervlakte- en grondwater voor landbouw en bedrijfsleven. We zijn nu meer problemen aan het organiseren voor de nabije toekomst die je eigenlijk niet zou willen moeten organiseren. Zeker wanneer het de Zeer Zorgwekkende Stoffen of Potentieel Zeer Zorgwekkende Stoffen betreft die nu door extra waterinlaat in de verschillende landelijke gebieden terecht komen.

Tijd voor actie dus, in plaats van je iedere keer te laten overvallen door aanhoudende periode van droogte.

 

Alex