Blog: Wat betekent droogte voor ons waterbeheer?

30 juli 2018

Blog: Wat betekent droogte voor ons waterbeheer?

De hittegolf van de afgelopen weken heeft duidelijk gemaakt dat zelfs een waterrijk land als Nederland te maken kan krijgen met ernstige droogte. Ons waterbeheer is traditioneel gericht op tegengaan van wateroverlast en het houden van droge voeten. Voor iedere polder in Nederland is er een eigen waterpeil. Waterveiligheid en het grondgebruik spelen daarbij de centrale rol.

Kritische blik op waterbeheer

Goed waterbeheer gaat echter verder dan dat. Door de klimaatverandering zullen langdurige periodes van hevige regen en ernstige droogte elkaar gaan opvolgen. Ook in Nederland is het daarom belangrijk om onze zoetwatervoorraden op peil te houden en kritisch te kijken naar ons waterbeheer.

We kunnen door ons efficiënte watersysteem met gemak 15.000 m3 water per seconde bij Lobith direct naar zee afvoeren. Met 1.500 m3 per seconde het jaar rond kunnen wij de zoutindringing op de Nieuwe Waterweg goed tegengaan. Voor het zoetspoelen van de poldersloten wordt 40% van al het rivierwater gebruikt. En van de 110 miljard m3 zoet water die Nederland beschikbaar heeft verdwijnt het meeste zo in zee. Slechts 5 % hiervan wordt gebruikt door de landbouw, industrie en huishoudens. Met deze technische vorm van waterbeheer blijft er weinig ruimte over voor het omgaan met langdurige droogte en klimaatverandering.

Zoetwatertekorten voorkomen 

Voldoende zoetwater is belangrijk voor de stabiliteit van dijken, voor de stedelijke bebouwing en voor onze drinkwatervoorziening. De landbouw, scheepvaart en industrie hebben zoetwater bovendien nodig voor hun productie. Toch is ons waterbeheersysteem niet ingericht op langdurige periodes van ernstige droogte. Wat moeten we doen om zoetwatertekorten – en alle problemen die daarbij horen – in de toekomst te voorkomen?

Ten eerste moeten we zoetwater langer vasthouden. Waterstanden moeten omhoog en natuurgebieden moeten aan elkaar verbonden worden om ze beter bestand te maken tegen extreme droogte. Ten tweede zullen wij de vervuiling van het oppervlaktewater met hormonen, insecticiden, medicijnresten en moeilijk-afbreekbare stoffen uit de industrie moeten aanpakken. Zeker omdat maar liefst 40% van ons drinkwater wordt gemaakt uit dat oppervlaktewater. Dit probleem is de afgelopen jaren fors toegenomen, ook voor stoffen waarvan wij nu nog niet goed weten wat de langetermijneffecten zijn op mens en natuur.

Deltaprogramma Zoetwater

Vanuit het Deltaprogramma wordt nu toegewerkt naar een besluit in 2021 over het Deltaplan Zoetwater in Nederland. Laten wij vooral de effecten van de extreme hitte en langdurige droogte nóg meer betrekken bij de kennisagenda en de uitvoering van het zoetwater- en waterbeleid. Alleen dan kan Nederland ook in de toekomst blijven profiteren van een schone en klimaatbestendige zoetwatervoorraad.