Microplastics in cosmetica van alle grote merken

Plastic: The Hidden Beauty Ingredient is een verslag van het allereerste grootschalige onderzoek naar de aanwezigheid van microplastics in ruim zevenduizend verschillende cosmetica- en verzorgingsproducten. Van de onderzochte producten bleek 87% microplastics te bevatten. Onder die noemer scharen wij alle mogelijke synthetische polymeren, ongeacht of deze in vaste, vloeibare, semi-vloeibare of wateroplosbare vorm zijn toegevoegd, evenals nanoplastics en bioafbreekbare plastics.

Wetenschappers onderschrijven onze mening dat er nog te weinig bekend is over de afbreekbaarheid en toxiciteit van synthetische polymeren voor mens en milieu om ze zomaar ongereguleerd tot de Europese markt toe te laten. Zij vinden dat synthetische polymeren – net zoals chemische stoffen – zouden moeten voldoen aan de REACH-regelgeving voordat ze de EU-markt op mogen. REACH stelt glashelder: ‘No data, no market’.

Prominente wetenschappers zoals Dick Vethaak (emeritus hoogleraar Ecotoxicologie/ Waterkwaliteit en Gezondheid aan de VU Amsterdam, co-auteur van het onderzoek naar plastic in bloed) en Hans Peter Arp (hoogleraar Environmental Chemistry aan de NTNU in Trondheim) hebben hun handtekening gezet onder het scientific statement dat in het rapport is opgenomen.

Slechts 13% plasticvrij

Het onderzoek is gericht op de tien populairste merken (L’Oréal Paris, Elvive/Elseve, Garnier, Nivea, Gillette, Oral-B, Head & Shoulders, Dove, Rexona, en Axe) van de vier grootste cosmeticaproducenten van Europa (L’Oreal, Beiersdorf, Procter & Gamble en Unilever). Van de tien onderzochte merken bevonden zich 7.704 verschillende producten in de database. En van die 7.704 producten bleek slechts 13 procent vrij van microplastics te zijn.

L’Oreal, Beiersdorf, Procter & Gamble en Unilever zijn benaderd om inzage te geven in hun momenteel gevoerde én toekomstige plasticbeleid. Alle vier hebben laten weten dat ze meer willen doen tegen plasticvervuiling, maar ze focussen alleen op microplastics in vaste vorm. Ze volgen de beperkte definitie van microplastics zoals door ECHA is voorgesteld.

Slechts twee (Nivea & Elvive/Elseve) van de tien onderzochte merken benoemen ‘microplastics’ in hun openbare duurzaamheidsplannen. Van de vier moederbedrijven hebben alleen Beiersdorf en Unilever gepubliceerd over de aanpak van microplastics.

Plastic en hormoonverstoorders

Microplastics zijn plastic, net als alle andere plastics. En plastics bevatten hormoonvertorende stoffen. Waar microplastics zijn, zijn dus ook hormoonverstoorders.

Onomkeerbaar

Vervuiling met microplastics is onomkeerbaar. De EU neemt het gevaar hiervan voor het milieu en de menselijke gezondheid dan ook serieus. Daarom is er nieuwe EU-wetgeving in de maak voor een beperking van opzettelijk toegevoegde microplastics aan o.a. cosmetica, wasmiddelen en landbouwproducten. De nieuwe regels zijn onderdeel van de Europese Green Deal, die ervoor moet zorgen dat de EU in 2050 klimaatneutraal is en onder meer op het gebied van plastic een duurzaam beleid voert.

Volgens de meest recente tijdlijn die door de EU-autoriteiten is verstrekt, zou de beperking in juni worden besproken met een geplande goedkeuring eind 2022.

Microplastics – een kwestie van definitie

Aan de basis van de nieuwe Europese wetgeving ligt een advies van het Europees Agentschap voor Chemische Stoffen (ECHA), uitgebracht in februari 2021. Het agentschap verwacht met dit voorstel te kunnen bereiken dat er in de komende twintig jaar 500.000 ton minder microplastics in het milieu zal terechtkomen.

Plastic Soup Foundation is blij dat de EU met dit voorstel ver op de rest van de wereld vooruitloopt. ‘Maar,’ zegt Hoofd Programma’s Jeroen Dagevos: ‘Het is teleurstellend dat het overgrote deel van alle synthetische polymeren niet beschouwd zal worden als microplastics indien het voorstel van ECHA door de Europese Commissie wordt overgenomen. Dit kan leiden tot greenwashing, omdat ten onrechte van producten beweerd kan worden dat ze plasticvrij zijn.’

ECHA heeft namelijk niet alle synthetische polymeren onder de gebruikte definitie van ‘microplastics’ geschaard. Zo worden plasticdeeltjes kleiner dan 0,1 micrometer ervan uitgesloten. Bovendien vallen alle wateroplosbare, semi-vloeibare en vloeibare polymeren buiten het voorstel, omdat ECHA zich alleen richt op polymeren in vaste vorm. Ook ‘biologisch afbreekbare’ polymeren worden niet meegenomen.

Mohammed Chahim, Europarlementariër namens de PvdA: ‘Alle alarmbellen rinkelen bij mij, wetende dat het gebruik van microplastics zo sterk is toegenomen zonder gedegen onderzoek of wetgeving. Je kan op je klompen aanvoelen dat we straks roepen: hadden we maar strengere wetgeving gehad. Microplastics worden werkelijk overal in gebruikt, zonder dat we precies de gevolgen voor de menselijke gezondheid en het milieu kennen. Juist daarom is terughoudendheid extra geboden. Better safe than sorry.’

Het volledige rapport vindt u hier: Plastic: The Hidden Beauty Ingredient.