Gezond leefklimaat in gevaar: stilstand is geen optie

28 oktober 2024

Gezond leefklimaat in gevaar: stilstand is geen optie

Als het klimaat- en energiebeleid onveranderd wordt doorgezet, blijft er weinig over van onze natuur, wordt het onmogelijk om over te gaan op groene stroom en kunnen we niet meer garanderen dat onze kinderen in een gezonde toekomst zullen opgroeien. De signalen uit de Klimaat- en Energieverkenning 2024, wijzen precies in die richting. Zonder aanvullend klimaatbeleid van het kabinet zullen we in de nabije toekomst met grote problemen te maken krijgen. Dit terwijl veel oplossingen binnen handbereik liggen.

Een alarmerend toekomstbeeld

Vandaag publiceerde het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) de Klimaat- en Energieverkenning (KEV) van 2024. Dit rapport biedt een overzicht van de voortgang op het gebied van klimaat- en energiebeleid in Nederland, zoals de CO2-uitstoot, de groei van hernieuwbare energie en de haalbaarheid van klimaatdoelen. De conclusies zijn verontrustend: met het huidige beleid is de kans dat we de klimaatdoelstellingen van 2030 halen zo goed als onmogelijk. Dit is niet meer een probleem voor de volgende generaties, maar van ons allemaal, hier en nu. We hebben op dit moment al te maken met de gevolgen van het veranderende klimaat: extreme droogte, hittegolven, overstromingen en ander extreem weer. Dit zal alleen maar verder toenemen.

Klimaatdoelen ver uit zicht

Vorig jaar leek het behalen van de klimaatdoelen van 2030 voor het eerst in zicht te komen. Maar met het klimaat- en energiebeleid van het huidige kabinet maken we rechtsomkeert. En dat terwijl de bestaande doelstellingen juist verder aangescherpt zouden moeten worden; met de middelen die we in Nederland voor handen hebben zouden we niet in 2050, maar al in 2040 compleet CO2-neutraal moeten én kunnen zijn.

Klimaatbeleid in balans

Het huidige beleid zet burgers klem bij het nemen van energiemaatregelen, terwijl grote vervuilers juist meer ruimte krijgen om uit te stoten. Dit komt onder andere door het schrappen van de geplande verhoging van de CO2-heffing voor de industrie. Dit geld zou veel beter geïnvesteerd kunnen worden in de toekomst. Zoals het Interdepartementaal Beleidsonderzoek (IBO) ook aangeeft, zijn er haalbare en betaalbare klimaatmaatregelen die weinig invloed hebben op de rijksbegroting. De oplossingen liggen dus binnen handbereik.

Stilstand is achteruitgang

Het kabinet besluit om stil te staan op het moment dat we juist alle zeilen bij moeten zetten. Alle goede stappen die we tot nu toe met z’n allen hebben gezet, worden compleet in de grond gestampt door wanbeleid en de hogere emissies in de mobiliteit en landbouw. Voorbeeld hiervan is het stopzetten van het Nationaal Programma Landelijk Gebied (NPLG) in september. De gevolgen daarvan zijn nu kraakhelder zichtbaar in de KEV. Ook toen was onze boodschap: zet een goed beleid niet stop als er geen goede alternatieven zijn. Het kabinet besluit om stil te staan op het moment dat we juist alle zeilen bij moeten zetten. De erkenning van het kabinet dat er te weinig gebeurt om de klimaatdoelen te halen geeft goede hoop. Nu moet er daad bij woord worden gevoegd. Alleen met daadkrachtig, consistent beleid kunnen we Nederland leefbaar houden.

Marleen Roozen, programmaleider Klimaat en Energie bij de Natuur en Milieufederaties: “Het behalen van de doelen is niet alleen essentieel voor onze natuur, maar ook voor onze gezondheid, welzijn en voedselvoorziening. De uitkomsten van de KEV zijn helaas als verwacht maar toch schokkend. We staan nú op het punt waarop we het tij kunnen keren. Als we doorgaan met stil blijven staan, is deze kans voorbij.”

Zo kan het wel

Eerder deze maand, tijdens de Expeditie Energietuinen, deden we al een oproep aan minister Hermans om werk te maken van natuurinclusieve schone energieprojecten. Deze Energietuinen laten zien hoe het wél kan: energieparken waar ruimte is voor zowel groene stroom, natuur als recreatie. Ook wordt het tijd om, samen met bewoners, echt werk te maken van een circulaire samenleving. Minder spullen kopen staat namelijk gelijk aan minder productie, en dus minder CO2-uitstoot. Door onze uitdagingen niet als losse eilandjes te benaderen, maar juist als een samenhangend geheel, kunnen we positieve stappen zetten voor onze welvaart, natuur en gezondheid.

Geen tijd te verliezen

Voor een welvarend land als Nederland is het onbegrijpelijk dat er zo hard op de rem wordt getrapt van een ontwikkeling die voor iedereen van belang is. Als we onze CO2-uitstoot niet drastisch terugdringen, stoppen met vergroenen en de overgang naar schone energie laten vastlopen, ontstaat er een onveilige omgeving – voor de natuur, maar vooral ook voor onszelf. Dat is onacceptabel, zeker gezien alle mogelijkheden die we voor handen hebben.

Zie ook: onze gezamenlijke oproep met Natuur & Milieu en Greenpeace met de oproep aan minister Hermans om met aanvullend klimaatbeleid te komen.