Boerenlandvogels binnenkort alleen nog in museum te zien?

3 november 2020

In 2018 werd door de Provincie het breed gedragen Actieplan Boerenlandvogels gepresenteerd. Met dit vooruitstrevende plan liep Zuid-Holland voorop met de bescherming van vogels die vanouds in boerenweiden en op boerenerven voorkomen, zoals de grutto, de kievit, de leeuwerik en de boerenzwaluw. Uniek aan het plan was de brede coalitie van ondertekenaars; boeren, natuurverenigingen, natuurorganisaties en vrijwilligersgroepen. Gezamenlijk met de provincie hebben deze partijen veel tijd geïnvesteerd in het opstellen van een actieplan met concrete stappen om de boerenlandvogels in Zuid-Holland te redden. Dit is hard nodig want sommige soorten gaan de laatste jaren zo hard achteruit, dat uitsterven dreigt. Tot grote zorgen van de boeren en natuurorganisaties blijkt echter dat provincie Zuid-Holland vanaf volgend jaar geen geld meer heeft gereserveerd voor de uitvoering van het Actieplan. Samen roepen zij de politiek op om dit te repareren.

Tellen
Jaap Graveland, voorzitter van de NVWK, komt al zijn hele leven op boerenerven, zoals bij zijn

oom aan de Steinsedijk in Haastrecht. “Altijd waren daar vogels. Mijn oom noemde zijn hooilanden wat verder van de boerderij ook wel ‘vogeltjesland’. Twaalf jaar geleden kwam ik zelf in de Krimpenerwaard wonen en ik verheugde me op de weidevogels. Maar het was geen schim meer van het verleden. Ik kijk nu uit op hectares zonder weidevogels. Het ‘grrrutto-grrutto!’ van de grutto, of de kwinkelerende zang van de veldleeuwerik op een zinderende zomerdag, ze zijn voor mij onlosmakelijk verbonden aan het boerenland. In mijn telgebied tel ik ook weinig weidevogels. Boeren en beheerders voelen dit gemis ook en willen zich inspannen om de polder weer te laten herleven. Want waar weidevogels zijn, daar is gezond boerenland”, aldus Jaap.

Ambities
Volgens het plan krijgen boeren en natuurorganisaties nu extra geld wanneer zij maatregelen nemen voor boerenlandvogels op hun land. Denk daarbij aan het zorgen voor een hoger grondwaterpeil (weidevogels houden van vochtige grond), zorgen voor extra insectenrijke kruiden en pas maaien wanneer de weidevogelkuikens uitgevlogen zijn. Dat is goed voor de vogels, maar ook voor diverse andere ambities van de provincie bijvoorbeeld het tegengaan van verdroging en bodemdaling, stikstofreductie en natuurlijk versterken van de biodiversiteit.

Structureel geld
Afgelopen voorjaar, tijdens de begrotingsbehandeling van de provincie, vroeg een brede meerderheid van politieke partijen bij de provincie om op zoek te gaan naar meer geld, waaronder de huidige collegepartijen CDA, PvdA en VVD. Het actieplan voorziet ook in een financiële compensatie voor agrariërs naast de compensatie uit het ANBl. Zonder deze tegemoetkoming wordt het voor agrariërs lastiger om maatregelen uit te voeren. Structureel geld is essentieel om de weidevogelstand in Zuid-Holland te behouden en blijvend te versterken.

Samenhangende aanpak
Het Actieplan Boerenlandvogels beslaat een periode van 2019 t/m 2027. De activiteiten zijn gericht op landbouwgrond, natuurgebieden en de inzet van vrijwilligers. De acties zijn gespecificeerd naar de verschillende regio’s in de provincie. Dat er acties voor zowel landbouw als natuur zijn, zorgt voor een samenhangende aanpak. De provincie vraagt de partijen dan ook nadrukkelijk om samen te kijken waar de maatregelen op boerenland en in natuurgebieden elkaar kunnen versterken.

Investering
In het Actieplan Boerenlandvogels zijn eenmalige investeringen en een jaarlijkse bijdrage opgenomen. De eenmalige investeringen komen vooral ten goede aan inrichtingsmaatregelen. De jaarlijkse

middelen zijn nodig om boeren tegemoet te komen in de extra kosten. Het is belangrijk de samenhang tussen de maatregelen uit het plan te erkennen en daar ook adequate middelen voor beschikbaar te stellen.

In de nieuwe plannen & budgetten van de provincie lijkt er geen aandacht of bijdrage meer beschikbaar te zijn voor de uitvoering van het plan. ‘Onbegrijpelijk’ stelt ook Alex Ouwehand van de Natuur en Milieufederatie Zuid-Holland. “Het vorige college heeft een eenmalige bijdrage weten veilig te stellen voor de uitvoering van dit plan, maar dat is maar een deel van het noodzakelijke budget tot 2027. Als het huidige college dit niet voortzet dan zal die bijdrage en alle inzet van de betrokken partners voor niets zijn geweest, met de weidevogels als grote verliezer. Voor een echt effectieve aanpak is een meerjarige commitment van alle partijen noodzakelijk.”

Beeldmateriaal afkomstig van het Natuurhistorisch Museum Rotterdam: https://www.hetnatuurhistorisch.nl/pers/persfotos-vervlogen-tijden/