Zuid-Holland kan zich geen verder uitstel veroorloven

30 april 2025

Zuid-Holland, de dichtstbevolkte provincie van Nederland en economische motor van het land, heeft geen tijd te verliezen. Onze woningmarkt staat onder druk, onze natuur is kwetsbaar, en onze industrie en mobiliteit veroorzaken een grote uitstoot van broeikasgassen. Tegelijkertijd bereiken we de grenzen van het elektriciteitsnet, en blijft de daadwerkelijke verduurzaming achter bij de ambities. Plannen stapelen zich op, maar de uitvoering hapert.

Het Pakket voor Groene Groei erkent de noodzaak van verduurzaming, maar kiest vooral voor grootschalige investeringen die pas na 2030 effect hebben, zoals nieuwe kerncentrales en CO₂-infrastructuur. Volgens het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) resteert, zelfs na uitvoering van dit pakket, een gat van 4 tot 6 megaton CO₂-reductie in 2030. Daarmee dreigen we niet alleen de nationale doelstellingen uit het Klimaatakkoord van Parijs te missen, maar ook onze verplichtingen binnen Europa. Voor Zuid-Holland, waar industrie en mobiliteit zwaar drukken op de uitstoot, is dat ronduit alarmerend.

Daarbij zijn de verwachtingen rond de inzet van kernenergie veel te rooskleurig. Niet alleen zal kernenergie naar verwachting pas ná 2040 grootschalig kunnen bijdragen, maar de realisatie van nieuwe centrales is bovendien omgeven door onzekerheden over kosten, draagvlak en ruimtelijke inpassing. Dat betekent dat wij juist nú veel meer moeten investeren in maatregelen die snel resultaat opleveren.

Het pakket vergroot bovendien de kloof tussen grote bedrijven en burgers. Terwijl industrie en zware vervuilers forse steun ontvangen, blijven huishoudens, huurders en kleine ondernemers grotendeels aangewezen op eigen middelen. In een provincie als Zuid-Holland, waar vier miljoen mensen dicht op elkaar wonen en sociale verschillen groot zijn, is een eerlijke verdeling van lusten en lasten essentieel voor het draagvlak. Zonder sociale rechtvaardigheid komt de transitie niet verder, en dreigt maatschappelijke weerstand toe te nemen.

De NMZH maakt zich ook zorgen over het ruimtegebruik. De energietransitie vraagt veel ruimte, maar nog te weinig wordt gedacht vanuit natuurinclusieve oplossingen. Zuid-Holland kan zich verdere versnippering van landschap en natuur niet veroorloven. Zonder slimme ruimtelijke keuzes en versterking van natuurkwaliteit ondermijnt de energietransitie juist de brede welvaart die we voor de toekomst graag willen koesteren.

Wat nu nodig is, is geen uitstel maar echte versnelling. De overheid moet vol inzetten op maatregelen die binnen deze kabinetsperiode al substantiële CO₂-reducties opleveren. Dat betekent massale woningisolatie en energiebesparing, brede aanleg van warmtenetten, versnelde elektrificatie van mobiliteit en een stevige inzet op lokale hernieuwbare energie, ondersteund door slimme netverzwaring. De NMZH pleit daarnaast voor het richten van middelen op bewezen technieken zoals zon, wind en energiebesparing.

Ook bestuurlijke regie moet sterker. De versnippering tussen landelijke en decentrale overheden belemmert de voortgang. Zuid-Holland heeft behoefte aan een krachtige samenwerking tussen Rijk, provincie, gemeenten, netbeheerders en maatschappelijke organisaties, gericht op het versneld realiseren van projecten in samenhang met natuurontwikkeling.

Ten slotte moet er fors meer budget worden vrijgemaakt. Volgens PBL en TNO is een aanvullende investering van minimaal drie tot vijf miljard euro nodig om de klimaatdoelen voor 2030 überhaupt binnen bereik te houden. Dat geld moet gericht worden ingezet voor maatregelen die nu al uitvoerbaar zijn en breed maatschappelijk gedragen worden. Voor Zuid-Holland is verder tijdsverlies geen optie. Elk jaar zonder echte versnelling betekent grotere druk op natuur en landschap, meer frustratie bij inwoners, en hogere economische kosten in de toekomst. Alleen een samenhangende aanpak waarin verduurzaming, natuurherstel en sociale rechtvaardigheid hand in hand gaan, kan onze provincie leefbaar, gezond en economisch sterk houden.

De NMZH roept het kabinet daarom op: stop met pappen en nathouden. Grijp deze kans om Nederland, en vooral Zuid-Holland, een toekomst te geven waarin klimaat, natuur en samenleving in balans zijn. De tijd van uitstel is voorbij.