Waterkwaliteit: ethisch en integer handelen?

5 september 2021

Of het nu illegale lozingen betreft van PFOA (C8) en GenX rechtstreeks op de rivier of C8 illegaal via de rioolwaterzuivering het maakt Chemours niet. Zelfs stoffen die niet meer mogen worden gebruikt zoals het kankerverwekkende C8. Een stof die op de Europese lijst staat van Zeer Zorgwekkende Stoffen en het bedrijf sinds 2012 ook niet meer mag gebruiken. Een aaneenschakeling van illegale lozingen in de afgelopen jaren geven een beeld van een bedrijf dat bepaald niet uitblinkt in ethisch en integer handelen.

Voor de rechter gedaagd
De vele incidenten waren telkens aanleiding voor meer onderzoek en toezicht. Vergunningen zijn aangescherpt en er is veel onderzoek gedaan in de Dordtse regio naar mogelijk effecten op het milieu en de volksgezondheid. Ook drinkwaterbedrijf Oasen heeft Chemours voor de rechter gedaagd in verband met de langere termijn effecten voor de drinkwaterwinning.

Na het zoveelste incident heeft Rijkswaterstaat in 2017 het meetprogramma ‘Rapportage meetprogramma Chemours RWS-2017/24775’ opgezet, waarin over een periode van drie maanden metingen zijn gedaan naar C8 en GenX. De resultaten bleven verbazen. Bij alle metingen in het effluent van Chemours naar de rioolwaterzuivering is C8 aangetroffen, met een gemiddelde waarde van 1546 nanogram per liter. Met een maximale waarde van 4931 nanogram per liter. Deze cijfers zijn gedeeld met de provincie Zuid-Holland en DCMR. De provincie Zuid-Holland pas trok pas een jaar na dit onderzoek aan de bel. Er is toen een dwangsom voor de illegale lozingen van C8 opgelegd. Wat we nog steeds niet begrijpen dat de provincie toen daarbij is uitgegaan van een maximaal aangetroffen concentratie van 148 nanogram per liter. Het meetprogramma van Rijkswaterstaat toonde toen een gemiddelde concentratie aan die tienvoudig hoger lag dan waar de provincie op heeft ingegrepen.

Provincie neemt advies NMZH over
In 2019 heeft de provincie mede naar aanleiding van de incidenten bij Chemours haar beleid rondom vergunningverlening, toezicht en handhaving voor de periode 2018-2021 opnieuw vastgelegd. Als NMZH hebben wij een advies uitgebracht over de ontwerpnota. Wij maken ons met name zorgen over de manier waarop de provincie te weinig aandacht gaf aan de zogenaamde opkomende stoffen zoals GenX. We hebben de provincie dringend geadviseerd om naast de Zeer Zorgwekkende Stoffen (C8) de zogenaamde opkomende stoffen (GenX) ook in de actualisatietoets mee te nemen. Veel opkomende stoffen worden pas na vele jaren (ongecontroleerde) lozingen als Zeer Zorgwekkende Stoffen geclassificeerd door nieuwe inzichten en kennisontwikkeling onder andere op het gebied van de volksgezondheid en ecologie. Het is dus van groot belang dat ook opkomende stoffen standaard meegenomen worden in de actualisatietoets. Uiteindelijk heeft de provincie deze aanbeveling overgenomen.

Maatschappelijk belang boven bedrijfsbelang
Vergunningverlening, toezicht en handhaving schieten in onze provincie nog steeds tekort. De provincie geeft bedrijven nog veel te veel ruimte om te lang door te gaan met ongewenste lozingen. De chemische waterkwaliteit van het oppervlaktewater wordt daardoor steeds slechter. Eerder en effectiever ingrijpen is zeer noodzakelijk voor volksgezondheid en milieu.

De vergunningverlening kan nog aan kwaliteit winnen door de maatschappelijke belangen meer centraal te stellen en meer afstand te nemen van het primaire bedrijfsbelang. Zeker wanneer moeilijk of nauwelijks afbreekbare stoffen zoals C8 en GenX ook nog legaal (want vergund) kunnen worden geloosd via de afvalwaterzuivering en de lucht. Vergunningverlening en handhaving zijn weliswaar gescheiden geregeld maar de praktijk maakt duidelijk dat we er lang nog niet zijn om effectief te kunnen sturen of ingrijpen.

De NMZH blijft dit proces volgen en vraagt aandacht om de chemische waterkwaliteit van het oppervlaktewater te verbeteren. Wanneer nodig ondernemen wij verdere gerichte actie.