Conflict vogels en vliegtuigen: effectieve maatregelen mogelijk

8 september 2020

Vogels en vliegtuigen zitten elkaar sinds het begin van de vorige eeuw dwars. Aanvaringen kosten vogellevens, brengen soms vliegpassagiers in gevaar en zorgen voor hoge reparatiekosten aan de toestellen. De laatste vijftig jaar nam de hoeveelheid vliegverkeer sterk toe en groeiden de populaties van sommige ‘problematische’ vogelsoorten, zoals de Canadese gans. Los van de aanvaringen lijden vogels onder geluidsoverlast van opstijgende en dalende vliegtuigen.

In haar rapport Vogelaanvaringen en de invloed van vliegverkeer op vogelpopulaties – Wereldwijd en specifiek voor Rotterdam The Hague Airport schetst Roxy Sandwijk, student aan de Universiteit Utrecht, maatregelen voor een meer vreedzame coëxistentie tussen vogels en vliegtuigen. Hoewel iedere luchthaven uniek is en de vogelsoorten in hun gedrag verschillen, zijn er ook meer algemene conclusies te trekken.

‘Versterk de habitat op afstand van de luchthaven’
Zo mogelijk moet bij de aanleg van een vliegveld rekening worden gehouden met de vogelhabitat. Bij bestaande vliegvelden valt te denken aan het aanpassen van vliegroutes en het voorkomen van laagvliegen over vogelgebieden. Daarnaast zijn er technieken om de vogels bij de vliegtuigen weg te houden, zoals getrainde roofvogels, de inzet van drones, alarmgeluiden etc. Deze zijn met name effectief in combinatie met een detectiesysteem dat dreigende aanvaringen voorspelt. Een andere methode is het onaantrekkelijker maken van vliegvelden, bijvoorbeeld door het wegnemen van voedselbronnen. Wel benadrukt Sandwijk dat het bij het wegjagen van vogels noodzakelijk is om elders – in een natuurgebied op enige afstand van de luchthaven – de habitat te versterken. Helaas lossen veel vliegvelden de problemen op door vogels te doden. Volgens Sandwijk heeft dit vaak slechts een tijdelijk effect.

Rotterdam The Hague Airport
Rotterdam The Hague Airport (RTHA) maakt gebruik van enkele afschrikkende methodes om de vogels weg te jagen. Daarnaast is het terrein via lang gras onaantrekkelijk gemaakt. Helaas worden er ook vrij veel vogels gedood. Sandwijk’s advies: om vogels weg te houden van RTHA en aanvaringen te voorkomen, moeten meer voedselbronnen worden verwijderd. Daarnaast kan men watergebieden afsluiten en het reeds aanwezige radarsysteem in gebruik nemen. Wel moeten in omringende vogelgebieden geluidsniveaus worden gemonitord, evenals trends in de vogelpopulaties. Indien RTHA deze methodes toepast zijn dodelijke methodes waarschijnlijk minder vaak nodig.

Roxy Sandwijk deed stage bij Natuur en Milieufederatie Zuid-Holland in het kader van haar masteropleiding ‘Ecology and natural resource management’ aan de Universiteit Utrecht. Haar onderzoek resulteerde in het rapport ‘Vogelaanvaringen en de invloed van vliegverkeer op vogelpopulaties – Wereldwijd en specifiek voor Rotterdam The Hague Airport’.