NMZH: “Maak SANE juridisch en ecologisch robuuster”

27 november 2025

NMZH: “Maak SANE juridisch en ecologisch robuuster”

Tijdens de provinciale hoorzitting over de uitwerking van SANE benadrukte de Natuur en Milieufederatie Zuid-Holland (NMZH) dat het voorstel belangrijke stappen zet, maar nog niet het niveau bereikt dat nodig is voor echt duurzame vooruitgang. De inzet op bronmaatregelen, stevige landbouwmaatregelen en de afronding van het Natuurnetwerk Nederland wordt positief ontvangen. Ook de aandacht voor een juridisch houdbare drempelwaarde biedt perspectief om de stikstofimpasse te doorbreken.

Tegelijkertijd constateert de NMZH dat de uitwerking nog te weinig zekerheid biedt, zowel ecologisch als juridisch en uitvoeringsmatig. Zo is de voorgestelde 250 meter-zone rond kwetsbare natuur volgens de NMZH onvoldoende wetenschappelijk onderbouwd. Ecologische effecten, zoals ammoniakdepositie en hydrologische druk, reiken in veel gevallen verder. Een te lichte zonering kan daardoor opnieuw juridische problemen opleveren — precies wat SANE zou moeten voorkomen.

Ook ontbreekt een duidelijke koers voor emissiereductie. In tegenstelling tot landelijke plannen, die werken met concrete reductiepaden, blijft de provinciale uitwerking vooral procesgericht. Daardoor is onduidelijk welke reductie wanneer wordt gerealiseerd en welke sectoren daaraan bijdragen. De nadruk ligt nu sterk op melkveehouderij, terwijl industrie, mobiliteit, bouw en mestvergisting nauwelijks zijn ingevuld. Een bredere aanpak maakt het beleid volgens de NMZH eerlijker en robuuster.

Daarnaast mist de organisatie een duidelijke koppeling tussen stikstofreductie, waterkwaliteit, bodemherstel en natuurinclusieve landbouw. Voor Zuid-Holland, waar hydrologie een sleutelrol speelt in natuurkwaliteit, is zo’n integrale benadering essentieel. Nu is onduidelijk hoe water- en bodemopgaven samenhangen met de voorgestelde maatregelen, en welke ruimtelijke keuzes nodig zijn om natuurinclusieve landbouw daadwerkelijk te laten landen.

De NMZH roept Provinciale Staten daarom op om de zonering ecologisch beter te onderbouwen, een bindende routekaart naar grondgebonden landbouw vast te leggen en water, bodem en natuurkwaliteit steviger te verankeren in de aanpak. De organisatie pleit er tevens voor om de maatregelen vooraf onafhankelijk te laten doorrekenen door PBL en RIVM, zodat onzekerheden niet later alsnog tot vertraging leiden.

Tot slot benadrukte de NMZH dat natuur- en economische belangen niet tegenover elkaar staan. Als onderdeel van Duurzaam Evenwicht werkt de organisatie samen met onder meer VNO-NCW West, Bouwend Nederland, LTO Noord, Havenbedrijf Rotterdam, Deltalinqs en Natuurmonumenten aan haalbare, breed gedragen oplossingen. Die samenwerking biedt een basis om beleid en uitvoering in Zuid-Holland te versterken.

Lees hier: Voorstel van Gedeputeerde Staten: vervolguitwerking SANE

Lees hier: De inspreektekst