Niet bouwen langs kust zonder visie

14 januari 2016

De afgelopen jaren is er sprake van een grote toename aan bouwplannen langs de kust. Het gaat om de bouw van vakantieparken, strandhuisjes, duinlodges en andere accommodaties. Deze veelheid aan bouwplannen bedreigt de natuur en het grotendeels ongeschonden kustlandschap en daarmee ook het kusttoerisme en de economie zelf.

Dat het Rijk deze bedreiging niet ervaart als een probleem, bleek uit de nieuwe beleidslijn kust die de ministerraad vlak voor het kerstreces vaststelde. Deze maakt duidelijk dat meer bebouwing aan de Nederlandse kust mogelijk wordt.

De Zeeuwse Milieufederatie, Zuid-Hollandse Milieufederatie, Natuurmonumenten, Het Zeeuwse Landschap. Zuid-Hollands Landschap en Stichting Duinbehoud roepen via de campagne www.beschermdekust.nl juist op om de kust te beschermen tegen een grote toename aan bouwplannen.

Eenheid

Zee, strand, duinen en de randen van de kustwateren vormen samen een landschappelijke eenheid en zijn van grote waarde. Het landschap dat door de grotendeels afwezigheid van bebouwing van hoge kwaliteit is, zorgt ervoor dat onze kust zich onderscheidt van andere kustgebieden. De ongeschonden kust is als unique selling point een belangrijke trekker voor (internationale) toeristen.

Zijn wij dan tegen alle kustbebouwing? Nee, dat niet. Maar wanneer op de huidige manier wordt doorgegaan met de uitvoering van alle bouwplannen, zonder visie op de kwaliteiten van de kust en op basis van lokale ad hoc afwegingen en gelegenheidsplanologie, dreigt de kip met de gouden eieren te worden geslacht.

De waarden uitgestrektheid, ongereptheid, donkerte en stilte worden met het huidige beleid onvoldoende beschermd. Daarom is een pas op de plaats nodig tot er in (boven)provinciale kustvisies goede afspraken zijn gemaakt over regie op de bebouwing die bindend is voor ruimtelijke ontwikkelingen.

Kenmerken in visie

Zo’n visie zou wat ons betreft de volgende elementen moeten bevatten:

Wanneer nieuwbouw noodzakelijk is, moet deze plaatsvinden op locaties buiten de landschappelijke eenheid van zee, strand en duinen waar deze goed kan worden geïntegreerd.
Via ruimtelijk beleid kunnen locaties worden aangeduid die moeten blijven gevrijwaard van bebouwing en locaties waar (onder voorwaarden) mag worden gebouwd. Bijvoorbeeld ruime bufferzones rond natuurgebieden.
Wanneer nieuwe kustbebouwing noodzakelijk blijkt te zijn, kan met een tegenprestatie worden geëist dat deze wordt gekoppeld aan investeringen in natuur.
De bestaande (verouderde) verblijfsrecreatie moet worden opgeknapt, zodat deze beter aansluit op de vraag. Een fonds voor renovatie en sanering kan hierbij helpen.
Via structurele monitoring kan beter worden gecontroleerd: hoe verhoudt de hoeveelheid nieuwbouw zich tot het bestaande aanbod en de vraag?
Hoogbouw en ‘landmarks’ horen niet thuis in het open kustlandschap.

Nationaal landschap

In de nog vast te stellen Omgevingswet zou de kust als nationaal landschap met bijzondere waarden moeten worden beschreven. Met deze landelijke kaders kunnen provincies, als verantwoordelijken voor natuur en ruimtelijke kwaliteit, eigen kustvisies opstellen. Dat biedt voordelen, bijvoorbeeld: de kwaliteiten van de kust staan centraal bij afwegingen over toekomstige ontwikkelingen en worden daardoor benut in plaats aangetast, projectontwikkelaars weten waar zij aan toe zijn en op welke locaties bouwplannen wel of niet zijn gewenst, onze kust blijft aantrekkelijk voor buitenlandse toeristen en overaanbod en leegstand van bestaande recreatieve bebouwing wordt tegengegaan.

Om tot deze visie te komen nodigen wij zowel overheden als maatschappelijke partijen en het bedrijfsleven uit om in gesprek te gaan over de opgaven die er liggen. Zo kunnen gezamenlijk gedragen en gerichte vervolgstappen worden genomen.