Nederlandse aanpak voor stikstofreductie wankelt

26 juli 2018

Om de uitstoot van stikstof te verminderen en de effecten van de overdadige stikstofdepositie in natuurgebieden te bestrijden, startte de overheid in 2015 het Programma Aanpak Stikstof (PAS). Met deze aanpak wil de overheid het stikstofprobleem in de natuurgebieden verminderen en tegelijkertijd economische ontwikkelingen mogelijk blijven maken. Na procedures bij de Raad van State, aangespannen door Coöperatie Mobilisation for the Environment, Vereniging Leefmilieu en Stichting Werkgroep Behoud de Peel, heeft de Raad van State bij het Europees Hof om verduidelijking gevraagd.

Hoofdvraag daarbij was of de huidige opzet van het programma – waarbij enerzijds stikstofuitstoot wordt teruggedrongen en de effecten ervan hersteld, en er anderzijds ruimte is voor economische ontwikkelingen – rechtmatig is en mag worden voortgezet. De Advocaat-Generaal van het Europees Hof heeft op 25 juli geconcludeerd dat een programma als het PAS juridisch bezien mogelijk is. Maar voor ieder afzonderlijk project moet dan nog steeds vaststaan dat de natuurlijke kenmerken van een Natura 2000-gebied niet worden aangetast. Ook mogen de PAS-maatregelen in de passende beoordeling worden meegenomen indien op het moment van toestemmingverlening voor een nieuw project ‘definitief vaststaat’ dat een aantasting van het Natura 2000-gebied niet zal kunnen optreden. Loutere prognoses en verwachtingen over toekomstige (positieve) effecten zijn onvoldoende. Natuurgebieden die lijden onder een stikstofoverschot, moeten beter worden beschermd. Dat betekent onder andere dat bedrijven in de omgeving van die gebieden meer moeten doen om hun stikstofuitstoot te beperken. Daarnaast mag nabij deze gebieden alleen ruimte worden gegeven aan economische ontwikkelingen wanneer dat niet nadelig is voor de natuur.

Ook het op de bodem brengen van meststoffen moet per geval worden beoordeeld en kan pas nadat ‘definitief vaststaat’ dat een aantasting van het Natura 2000-gebied niet zal kunnen optreden door het opbrengen van meststoffen. Als laatste geeft de Advocaat-Generaal van het Europese Hof aan dat de in het PAS opgenomen generieke uitzondering op de vergunningplicht voor weiden en bemesten niet aanvaardbaar is.

Binnen enkele weken doet het Europese Hof definitief uitspraak. Als het Europese Hof het advies van de Advocaat-Generaal overneemt is de toepassing van de PAS in zijn huidige vorm niet langer houdbaar.

Natuurmonumenten, Natuur & Mileu, Natuur- en Milieufederaties, LandschappenNL, SoortenNL en De Vlinderstichting pleiten hier al langer voor en zijn blij met het advies. Uit de laatste monitoringsrapportage bleek dat op 60% van de kwetsbare gebieden in 2030 nog steeds teveel stikstof terecht komt. Nieuwe economische ontwikkelingen brengen ook meer vervuiling met zich mee. Daarom vinden de natuurorganisaties dat nieuwe economische ontwikkelingen alleen wenselijk zijn in gebieden waar de stikstof feitelijk ook echt gedaald is. De natuurorganisaties vragen de nationale en provinciale overheid dan ook om het advies ter harte te nemen en te zorgen voor een forse, feitelijke afname van stikstof, voordat zij ontwikkelruimte beschikbaar stelt die voor nóg meer vervuiling zal zorgen.

Lees hier het hele advies:

Advies Advocaat-Generaal PAS 25 juli 2018