Natuurcompensatie Voordelta blijft nog steeds uit

5 november 2025

Natuurcompensatie Voordelta blijft nog steeds uit

Op 19 november 2025 buigt de Raad van State zich over het hoger beroep in de zaak over de natuurcompensatie voor de aanleg van de Tweede Maasvlakte. Het wordt een belangrijk moment in een dossier dat al bijna twintig jaar speelt – en dat draait om één vraag: krijgt de natuur in de Voordelta eindelijk wat haar is beloofd?

Een belofte aan de natuur

De Voordelta is een waardevol Natura 2000-gebied, een kraamkamer voor vissen en rustgebied voor zeevogels en zeehonden. Toen de Tweede Maasvlakte werd gepland, stond vast dat deze uitbreiding grote schade zou veroorzaken aan dat ecosysteem. Ook de Europese Commissie keek daarom mee. Zij gaf alleen toestemming voor de aanleg van Maasvlakte II onder één harde voorwaarde: de schade moest volledig worden gecompenseerd – wettelijk vastgelegd én daadwerkelijk uitgevoerd. Die verplichting werd opgenomen in de Planologische Kernbeslissing (PKB) Project Mainportontwikkeling Rotterdam. Zo werd natuurcompensatie een wettelijke plicht, geen vrijblijvende afspraak. De maatregelen moesten onder meer bestaan uit een bodembeschermingsgebied met beperkingen voor visserijactiviteiten, zodat de zeebodem en het zeeleven konden herstellen. Maar in de praktijk bleef het herstel uit. De afgesproken compensatie is nooit overtuigend aangetoond.

Natuurorganisaties grijpen in

In 2021 dienden Natuurmonumenten, Duinbehoud, De Faunabescherming en de Natuur en Milieufederatie Zuid-Holland (NMZH) een verzoek tot handhaving in bij de minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit. Zij vroegen de minister om op te treden omdat de beloofde compensatie niet was gerealiseerd. De minister wees het verzoek af, maar in 2022 stelde de Rechtbank Midden-Nederland de natuurorganisaties in het gelijk: de overheid had onvoldoende aangetoond dat aan de wettelijke verplichtingen was voldaan en moest alsnog maatregelen nemen.

Hoger beroep: wat is een natuurbelofte waard?

Tegen deze uitspraak gingen het Havenbedrijf Rotterdam, de minister van LNV en de visserijsector in hoger beroep. De zitting van 19 november 2025 brengt alle partijen bij elkaar.

De inzet is groot: gaat het bij natuurcompensatie om een resultaatsverplichting – de natuur moet aantoonbaar herstellen – of slechts om een inspanningsverplichting? De uitkomst zal bepalen hoe Nederland in de toekomst omgaat met natuurcompensatie bij grote projecten, van havenuitbreidingen tot windparken op zee. En ze zal tonen of beloftes aan de natuur nog tellen.

De rol van NMZH

De NMZH is sinds het begin mede-eiser in deze zaak. Wij vinden dat natuurcompensatie geen papieren belofte mag blijven. Wat verloren gaat aan natuur, moet ook daadwerkelijk worden hersteld – niet in theorie, maar in de praktijk. Daarom blijven we, samen met onze partners, kritisch volgen of de afspraken uit de PKB worden nagekomen en of de door de Europese Commissie geëiste compensatie in de Voordelta eindelijk werkelijkheid wordt. We kunnen ons niet anders voorstellen dat de Raad van State de uitspraak van de Rechtbank Midden-Nederland in stand laat. Wat zijn afspraken die je met de overheid maakt nog waard, als de natuur haar belofte niet krijgt?

Tijdlijn in vogelvlucht

• 2004–2008 – Planvorming Maasvlakte 2; Europese Commissie stemt in onder voorwaarde van wettelijke natuurcompensatie in de PKB Project Mainportontwikkeling Rotterdam.
• 2008–2020 – Inrichting bodembeschermingsgebied, maar herstel blijft uit.
• 25 augustus 2021 – Handhavingsverzoek door Natuurmonumenten, Duinbehoud, Faunabescherming en NMZH.
• 15 november 2022 – Rechtbank Midden-Nederland: compensatie niet aangetoond, nieuw besluit vereist.
• 2023–2025 – Hoger beroep door minister, Havenbedrijf Rotterdam en visserij; nieuwe handhavingsbesluiten.
• 19 november 2025 – Zitting bij de Raad van State over de natuurcompensatie Voordelta.