Natuur- en milieuorganisaties: onderhandelen over aanpassen stikstofdoelen is geen optie

15 augustus 2022

In een gezamenlijke brief aan de heer Remkes en het kabinet, hebben de natuur- en milieuorganisaties hun inbreng geformuleerd:

“Uw oproep tot een ‘gesprek zonder taboes’ lijkt de deur open te zetten voor nieuwe onderhandelingen of een afzwakking van de huidige kabinetsplannen. Terwijl over het belang van noodzakelijk natuurherstel, en het voorkomen van achteruitgang, niet kan en mag worden onderhandeld. Daarom is vasthouden aan de  emissiereductiedoelstelling van 50% in 2030, zoals in het coalitieakkoord staat, onontkoombaar. Het stikstofprobleem is bij Europa, het kabinet, de provincies, bij elke natuurorganisatie, bij de financiële sector, bij de voedingsmiddelenindustrie, bij de landbouwbedrijven, bij supermarkten en ook bij elke boer al decennia bekend. Iedereen wist dat het moment dat de landbouw moest hervormen onvermijdelijk zou komen. Dat moment is nu.”

Nederlandse natuur de dupe

We kunnen het niet genoeg benadrukken: de Nederlandse natuur lijdt al decennialang onder de veel te hoge stikstofdepositie. Natuurbescherming en -herstel is hard nodig en urgent, omdat veel zeldzame soorten planten en dieren zich niet meer kunnen handhaven in de aangewezen natuurgebieden. Dat is een groot probleem omdat biodiversiteit de pijler is onder een goed functionerend ecosysteem.

Stikstofcrisis staat niet op zichzelf

De natuur lijdt niet alleen onder een hoge stikstofdepositie – maar ook aan verdroging, slechte waterkwaliteit en klimaatverandering. Een eenzijdige focus op stikstof lost misschien de crisis van vandaag op, maar niet die van morgen. De stikstofcrisis staat dus niet op zichzelf, maar deze is slechts één van de vele symptomen van het huidige, onhoudbare landbouwsysteem. Ook de aanpak van de klimaatcrisis en bodemgezondheid zal de komende tijd gevolgen hebben voor de landbouw. Nu de overheid miljarden aan belastinggeld steekt in de transitie van de landbouw, is het zaak die problemen maximaal integraal aan te pakken. En in te zetten op de onvermijdelijke omslag in de landbouw naar ecologisch verantwoorde landbouw, op basis van een goed verdienmodel voor de boer.

Nog onvoldoende perspectief

Het is cruciaal dat zoveel mogelijk boeren de omslag kunnen maken in plaats van te moeten stoppen. Tot nu toe heeft het kabinet de agrarische sector echter nog onvoldoende perspectief geboden. Zonder scherpe sturing op het budget bestemd voor extensivering, is er een wezenlijk risico dat een werkelijke omslag in de landbouw uitblijft. Er moet voldoende budget gereserveerd worden voor extensiveren. Aanknopingspunten hiervoor zijn de ontwikkelingen t.a.v. ‘Landschapsgrond’, maar ook plannen als het ‘GroenBoerenPlan’, het ‘Aanvalsplan Grutto’ en het ‘Aanvalsplan Landschapselementen’. Recent hebben natuur- en milieuorganisaties ook voorstellen gedaan in een gezamenlijk brief aan minister Staghouwer.

Kabinet: neem regie

Een landelijke crisis vraagt om landelijke regie. Een aantal provincies maakt onvoldoende haast met het opstellen van hun gebiedsplannen. We willen het kabinet daarom aansporen de regie weer terug in handen te nemen en Nederland uit deze crisis te leiden. In het belang van al die boeren en andere ondernemers die duidelijkheid nodig hebben en in het belang van de natuur.

Lees ook de bijdrage van Annie van de Pas (netwerkdirecteur) over de natuur en stikstof in het AD: “Straks is de natuur klaar met ons”