Een gezonde leefomgeving? Jouw stem doet ertoe!

27 oktober 2025

Een gezonde leefomgeving? Jouw stem doet ertoe!

Op woensdag 29 oktober mogen we weer naar de stembus voor de Tweede Kamerverkiezingen. Hoe bepaal jij jouw keuze? Kijk je naar wie je het meest vertrouwt, naar de inhoudelijke standpunten van partijen of volg je de peilingen? De Tweede Kamer heeft grote invloed op ons dagelijks leven – én op onze toekomst. NMZH directeur Alex Ouwehand legt uit hoe politieke keuzes kunnen zorgen voor een gezonde leefomgeving voor iedereen. Daar stem jij toch ook voor?

De verkiezingscampagne gaat dit jaar vooral over wonen en migratie. Klimaat en milieu lijken minder aandacht te krijgen, maar dat is een gemiste kans. Klimaatverandering raakt ons allemaal en heeft directe gevolgen voor onze gezondheid. Volgens het RIVM overlijden jaarlijks naar schatting 250 mensen vroegtijdig door hitte. Daarnaast kampen ruim 1,2 miljoen Nederlanders met een chronische longziekte als gevolg van luchtverontreiniging – dat is één op de vijftien mensen. De opwarming van de aarde maakt het leven voor mens, dier en plant steeds moeilijker. Gezondheid en klimaat zijn dus onlosmakelijk met elkaar verbonden.

Ook andere vormen van vervuiling bedreigen onze gezondheid. Mensen raken besmet bij het zwemmen in natuurwater of worden blootgesteld aan bestrijdingsmiddelen die gebruikt worden bij de teelt van voedselgewassen en bloemen. Onderzoekers zien zelfs een verband tussen langdurige blootstelling aan pesticiden en de ziekte van Parkinson. Daarnaast groeit de zorg over PFAS – stoffen die nauwelijks afbreken in het milieu en zich ophopen in ons lichaam. Ze komen terecht in bodem, water, voedsel en drinkwater, en kunnen leiden tot een verhoogd risico op hormoonverstoringen, kanker en verminderde weerstand. Een gezonde leefomgeving is dus letterlijk van levensbelang voor mens, dier en plant. Toch worden er nog te vaak politieke keuzes gemaakt die onze leefomgeving verslechteren. Dat kan en moet anders.

De Tweede Kamer kan beleid maken dat onze gezondheid beschermt in plaats van schaadt. Dat begint bij het terugdringen van schadelijke uitstoot in lucht, water en bodem, waaronder PFAS. Ook kan de overheid de productie en consumptie van gezond en gifvrij voedsel stimuleren, fossiele brandstoffen versneld afbouwen en de natuur versterken, zodat soorten behouden blijven. Door strengere normen te stellen voor geluid, geur, licht en trillingen kan bovendien de gezondheid van mens en dier beter worden beschermd. Het zijn allemaal maatregelen waarmee de politiek actief kan bijdragen aan een gezondere leefomgeving.

Het Centraal Planbureau (CPB) heeft de verkiezingsprogramma’s van de partijen doorgerekend. Daaruit blijkt dat sommige partijen de komende jaren extra willen investeren in klimaat en milieu, terwijl andere partijen juist bezuinigen. In alfabetische volgorde zijn dat: CDA, ChristenUnie, D66, GroenLinks-PvdA, SGP en VVD, die meer geld willen uittrekken voor klimaat en milieu. BBB, JA21, NSC en Volt kiezen in hun plannen juist voor minder uitgaven aan deze thema’s. PVV en Partij voor de Dieren hebben hun programma’s niet laten doorrekenen door het CPB. Deze cijfers geven een indicatie van de koers die partijen willen varen, maar uiteindelijk bepaal jij zelf welk toekomstbeeld jij belangrijk vindt.

Wil je weten welke partijen echt werk maken van een gezonde leefomgeving? Kijk dan in onafhankelijke bronnen zoals de Stemwijzer of het Kieskompas, en geef extra gewicht aan stellingen over gezondheid, natuur, milieu en klimaat. Wie nog dieper wil duiken, kan in de verkiezingsprogramma’s zelf de hoofdstukken over deze thema’s lezen of de meest recente CPB-doorrekening bekijken met deze link:

De verkiezingscampagne nadert inmiddels haar hoogtepunt. Politieke partijen strijden om de gunst van de kiezer, maar op woensdag 29 oktober zijn wij aan zet. Stem jij ook voor een gezonde leefomgeving – voor jezelf, voor Zuid-Holland en voor de generaties na ons?

Lees hier: CPB-Keuzes in kaart 2027-2030