Blog – Reken jezelf niet te snel rijk

30 september 2015

Blog – Reken jezelf niet te snel rijk

In een dichtbevolkte provincie als Zuid-Holland is het een stevige uitdaging om de balans tussen  natuur en economie in evenwicht te krijgen en te houden.

Het Rijk en provincie geven vaak maximale ruimte aan ondernemers,  maar tegelijkertijd moeten economische activiteiten wel passen binnen de draagkracht van de natuur. Al jaren is er in Natura 2000-gebieden in Zuid-Holland een fors overschot aan stikstof (ammoniak en stikstofoxiden). Dit is schadelijk voor de natuur en uiteindelijk ook voor de mens. Om het stikstof overschot structureel terug te dringen hebben het Rijk en de provincies de Programmatische Aanpak Stikstof (PAS) bedacht. Vanuit dit programma werken overheden aan het terugdringen van de stikstofuitstoot in combinatie met maatregelen om de natuur te herstellen, door bijvoorbeeld stikstofrijke grondlagen te verwijderen. Agrarische ondernemers nemen maatregelen in hun bedrijfsvoering, zoals mest aanwenden met weinig stikstofverliezen en het gebruik van aangepast voer. Door deze combinatie van maatregelen ontstaat er meer milieugebruiksruimte voor economische activiteiten in combinatie met een vitaal natuurbeleid. Zo is de gedachte achter de PAS. Een wankel evenwicht en balanceren op het scherpst van de snede.

Een ingewikkeld en weinig transparant PAS rekenmodel genaamd AERIUS moet de overheid de komende jaren houvast geven om wel of geen milieugebruiksruimte te vergunnen. Voor alle PAS-gebieden zijn gebiedsanalyses gemaakt en bronbestanden geraadpleegd. Zo is de potentiële depositieruimte berekend, gebaseerd op de verwachte daling van de stikstofdepositie. Zo wordt de milieugebruiksruimte steeds voor een periode van zes jaar vastgesteld. Maar een verwachte daling is nog geen daadwerkelijke daling. Met name de inschatting dat schonere technieken ons gaan helpen om het stikstofoverschot structureel terug te dringen is in het rekenmodel al als hard resultaat ingeboekt. Natuurlijk is er monitoring, maar over een aantal jaren worden de effecten pas in de praktijk zichtbaar.

De fraude van Volkswagen met de ‘slimme’ software maakt pijnlijk duidelijk dat met het te snel inboeken van verwachte positieve effecten als reductieresultaat je jezelf wel heel snel rijk kan rekenen.  Met alle gevolgen van dien voor natuur en uiteindelijk de volksgezondheid. Eind 2013 reden er in Nederland zo’n 6,6 miljoen personenauto’s.  Als Volkswagen nu eens niet het enige automerk is dat de boel heeft belazerd? Wat betekent dit dan uiteindelijk voor de stikstofdepositie in bepaalde natuurgebieden? Maar ook los van deze fraude is het een gegeven dat de meetresultaten op de rollerbank altijd al beter waren dan op de weg.  Dus per saldo o.a. meer stikstofuitstoot. Voor de langere termijn kan je de stikstofreductie dus niet alleen baseren op een rekenmodel en normeisen, zeker niet wanneer de aannames en uitkomsten zo worden gemanipuleerd.

Wat betekent dat voor Zuid-Holland en de schaarse natuur? Maar ook voor de nog beschikbare milieugebruiksruimte in Zuid-Holland? Want  alles hangt met elkaar samen en de marges voor natuur en mens worden voortdurend kleiner.