Besluit geeft intensieve melkveehouderij alle ruimte

7 maart 2016

Meer megastallen, teveel mestoverschot en minder koeien in de wei. Dat is wat de natuur- en milieuorganisaties betreft het gevolg van het besluit van staatssecretaris Van Dam vandaag. Het besluit zorgt ervoor dat intensieve veehouders nog verder kunnen uitbreiden en kleinere melkveehouders nauwelijks meer kunnen groeien.

Verhoging fosfaatplafond in Brussel
Parallel aan het besluit, bepleit Van Dam in Brussel dat er in Nederland een verhoging van het fosfaatplafond komt. Dit betekent mogelijk: ruimte voor nog meer koeien. En daarmee nog meer mest in Nederland.

Verhandelbare rechten
‘Door te kiezen voor verhandelbare rechten, kunnen juist vermogende, intensieve boeren makkelijk uitbreiden. Veel koeien staan daardoor straks in een megastal. Van Dam stuurt onvoldoende op koeien in de wei van een familiebedrijf,’ aldus Sijas Akkerman, hoofd Voedsel bij Natuur & Milieu. ‘De nieuwe regeling biedt onvoldoende stimulans voor grondgebonden melkveehouders. Juist deze groep doet het beter qua milieu en is niet explosief gegroeid sinds de afschaffing van het melkquotum in april vorig jaar.’

Averechts effect
Van Dam wil de melkveehouderij toekomstbestendig en duurzamer maken met de nieuwe maatregelen. Maar het effect is averechts. Er komen verhandelbare fosfaatrechten die wel €5000 per koe gaan kosten. Bedrijven die willen groeien en voldoende vermogend zijn, kunnen deze rechten makkelijk aanschaffen. Dit zijn veelal de intensieve melkveehouders, voor kleine melkveehouders zijn deze fosfaatrechten te duur.

Grondgebondenheid
Een gemiste kans is dat er geen extra eisen worden gesteld aan grondgebondenheid. Nu kan een boer wel vier koeien houden per hectare. De natuur- en milieuorganisaties vinden dat het mestoverschot daardoor te groot blijft, omdat er bij die hoeveelheid koeien niet genoeg grond is om de koeien op te weiden en de mest op uit te rijden. ‘Wij willen dat er een fosfaatbank komt zonder verhandelbare rechten. En dat alleen boeren die grondgebonden werken en maximaal tweeënhalve koe per hectare houden, fosfaatrechten krijgen. Alleen zo is het mogelijk om het mestoverschot tegen te gaan,’ aldus Nol Verdaasdonk van de Brabantse Milieufederatie.

Fosfaatbank
Van Dam stelt een fosfaatbank in: hieruit kan de overheid gratis rechten toekennen aan bedrijven die voldoen aan bepaalde duurzaamheidscriteria. Maar de hoeveelheid rechten in deze fosfaatbank is volstrekt onvoldoende, waardoor juist kleinere, grondgebonden melkveehouders niet kunnen groeien. De natuur- en milieuorganisaties willen dat er genoeg fosfaatrechten voor kleine boeren zijn.

Natuur
De natuur- en milieuorganisaties kunnen niet toestaan dat de intensivering van de landbouw zo’n zware wissel trekt op ons platteland. Het heeft ook gevolgen voor de koeien in de wei, de weidevogels, onze agrarische natuur: kortom, een negatieve impact op alles wat we zo waarderen in ons agrarische cultuurlandschap.

120.000 koeien teveel
Het doel van de fosfaatrechten is om het aantal koeien in Nederland te begrenzen. Momenteel telt Nederland al 65.000 koeien en 55.000 stuks jongvee teveel, zo bleek uit recente CBS cijfers. Ons vee produceerde vorig jaar 176,3 miljoen kilo fosfaat, terwijl de EU maximaal 172,9 miljoen kilo toestaat. Koeien stoten fosfaat uit, dat via mest terecht komt in het oppervlaktewater, zoals sloten. De overvloed aan fosfaat is zeer schadelijk voor de natuur en het milieu. Het is dus noodzakelijk dat het aantal koeien snel wordt begrensd en er meer stimulans komt voor grondgebonden bedrijven.

Dit is een gezamenlijk persbericht van Natuur & Milieu, Wereld Natuur Fonds, Vogelbescherming Nederland, Landschappen NL, De Natuur en Milieufederaties , Milieudefensie en Natuurmonumenten.