Wolf binnenkort op het kerstmenu ?

De beschermde status van de wolf wordt mogelijk aangepast. Zo kopte bijna alle media deze week. Dit op basis van een voorstel van de Europese Commissie om de beschermde status van de wolf van ‘strikt beschermd’ naar ‘beschermd’ te verlagen. Hiermee wordt het afschieten van de wolf veel gemakkelijker. Maar daarvoor zal eerst wel de Europese Habitatrichtlijn moeten worden aangepast. Deze Habitatrichtlijn (Richtlijn 92/43/EEG) is door de Europese Raad op 21 mei 1992 vastgesteld en draagt bij aan het waarborgen van de biologische diversiteit in de lidstaten door bescherming van habitats en soorten die van Europees belang zijn. Een belangrijke Europese richtlijn die aan de basis ligt van het natuurbeleid zoals wij dat nu kennen. Een Europese richtlijn die Nederland ook dwingt om die goed toe te passen. Anders had het natuurbeleid er in Nederland waarschijnlijk nog slechter voor gestaan.

21 december 2023

De roep om in te grijpen is groot. Dat geldt bijna altijd voor diersoorten die op welke manier dan ook om aanpassing vragen van de huidige status quo van onze samenleving. Denk aan de das en de bever. We missen de creativiteit en denkkracht om mee te bewegen met de natuur. Het zoeken naar oplossingen voor goed populatiebeheer en creëren en verbinden van habitats wordt zo goed als altijd overschaduwd door een faunabeheer wat afschieten te vaak als hoogste doel heeft. Preventieve maatregelen op voorhand nemen wordt als lastig ervaren. We laten het als het waren gebeuren. Voor de wolf is de manier waarop we nu vooral schapen houden één groot buffet.

Ook met andere bestaande beschermde soorten en nieuwkomers is het niet anders. Bij de minst geringste overlast is er gelijk de roep tot afschieten en aanpassen van de regels. Want onze economie mag natuurlijk niet verstoord worden. Ik moest daar vandaag weer aan denken toen ik de voornemens van de Europese commissie las.

Ondanks de grote faunarijkdom in Nederland zijn er in onze samenleving op deze manier eigenlijk maar vier categorieën dieren. Lekker overzichtelijk en ieder met zijn eigen aanpak. Deze vier categorieën zijn vrij vertaald:

Ongedierte

Alle dieren waar “we” last van hebben, in te vullen door de persoon die dat zelf beoordeeld. Die moeten gelijk dood gemaakt worden. Er is in onze samenleving geen ruimte om daar op een andere manier mee om te gaan. Geen creatieve oplossing of aanpassing. Nee, gewoon dood. Daar zijn ook uiteenlopende middelen voor beschikbaar, die natuurlijk makkelijk beschikbaar zijn en gretig aftrek vinden. Daar zijn wij als mens heel primaire, actief en doortastend in. Over bijwerkingen wordt niet nagedacht als het ongedierte maar gemakkelijk en goedkoop kan worden bestreden. Of deze stoffen persistent zijn of (lange termijn) effecten hebben op de volksgezondheid is eigenlijk maar bijzaak.

Consumptiedieren

Alle dieren die op ons menu staan. Zo efficiënt mogelijk gehouden tegen zo laag mogelijke kosten. De levensduur is bepaald door de hoogte van de opbrengst. Of door wat de economische waarde ten opzichte van de kosten is. Neem bijvoorbeeld de kip. De gangbare kip leeft slechts zo’n 42 dagen en is op dat moment zo’n 2 kilo zwaar. Een scharrelkip heeft een langer leven en wordt zo’n 56 tot 63 dagen oud. De biologische kip wordt met een gemiddelde leeftijd van 70 tot 81 dagen het “oudst” van de kippen in de bio-industrie. Haantjes wacht een ander lot. Haantjes zien zelden het einde van hun eerste levensdag of worden in het ei al gelokaliseerd en zijn dan al de klos of beter gezegd het bokje. Dat geldt overigens ook letterlijk voor het bokje. Er is geen markt voor hanenvlees dus houdt het op. Het lot van andere diersoorten varieert en verschilt per dier, maar laat verder ook niets aan de verbeelding over.

Knuffeldieren

Maar er zijn ook knuffeldieren, het soort knuffeldier verschilt per persoon. Maar daar hebben wij alles voor over, het beste voedsel, de beste medische zorg, zelfs hartoperaties, kleding- en verzorgingslijnen, opleidingen, trends en nieuwe ontwikkelingen op dit vlak volgen elkaar op. En natuurlijk zelfs begrafenis en crematiemogelijkheden om het knuffeldier blijvend te gedenken. Kosten nog moeite worden gespaard.

(bijna) uitgestorven dieren

Dieren die in Nederland vaak uitgestorven zijn of een hele magere staat van instandhouding hebben. Denk aan de bever, otter, das en wolf, maar ook andere dieren, zie bijvoorbeeld de rode lijst van zoogdieren. Die willen we graag terug hebben in Nederland of de populatie herstellen. Maar als het te goed gaat en blijkt dat onze samenleving zich daarop moet aanpassen dan wordt het spannend. Meestal ontstaat dan een sterk gepolariseerde discussie, waarbij al snel weer geroepen wordt om tot afschieten te komen. Als het ware worden dan deze dieren weer slachtoffer van hun eigen succes of ontstaat een herhaling waarom deze dieren eerder in Nederland zijn uitgestorven.

Het is een beetje een cynische indeling die ik heb gemaakt, dat geeft ik toe. Maar het is gebaseerd op wat ik om mij heen zie. Er is op deze manier ook geen ruimte voor natuurontwikkeling en natuurherstel. Het teveel ontbreken van ecologische verbindingen tussen de natuurgebieden maakt het ook niet makkelijker. De samenleving zal mee moeten bewegen om onze samenleving meer natuurlijker en duurzamer te maken. Uiteindelijk maken wij zelf ook deel uit van het ecosysteem als dominant zoogdier. Zo beschouwd is er dus een 5-de categorie: “de mens”. Ik waag me maar niet aan een beschrijving van deze categorie en de effecten hiervan op onze samenleving, de natuur en het milieu en economische waarde in relatie tot alle kosten. Uiteindelijk zullen wij deze ingewikkelde knoop wel moeten doorhakken door te breken met hoe wij nu omgaan met biodiversiteit, klimaat, natuur en milieu. Daar ligt voor Nederland een belangrijk sleutel om tot oplossingen te komen richting een veilig, gezond en duurzame samenleving.

In dit laatste blog van 2023 wens ik natuurlijk ook iedereen fijne feestdagen en wacht in 2024 niet op mooie momenten, maar maak ze zelf. Samen met 250 aangesloten organisaties in ons natuur- en milieunetwerk hebben wij ons in 2023 met hart en ziel ingezet voor de natuur en het milieu in de provincie Zuid-Holland. Iedereen bedankt voor deze inzet! Vanzelfsprekend gaan we in 2024 daarmee door. Want duurzaam verbeteren en veranderen doe je samen. Dus ook in 2024: Samen voor een mooi en duurzaam Zuid-Holland.