Blog: Pas(sen) en meten

Blog: Pas(sen) en meten

Landbouw, verkeer en industrie brengen te veel stikstof in de lucht en in het water. Dit is zeer nadelig voor de kwaliteit van natuurgebieden. In vergelijking met andere EU-landen scoort Nederland beroerd met de instandhouding van gebieden waarvoor wij internationale verantwoordelijkheid dragen.

Programma Aanpak Stikstof (PAS)

Om de uitstoot te reduceren werkt Nederland sinds 1 juli 2015 met het Programma Aanpak Stikstof (PAS) aan een tweeledig doel: natuur beschermen door verlagen van deposities én ruimte scheppen voor de ontwikkeling van bedrijven, rekening houdend met stikstofemissies uit andere bronnen. Dit wordt gecombineerd met herstelmaatregelen in natuurgebieden die moeten leiden tot betere condities voor natuur.

Vanuit een theoretisch rekenmodel vinden beoordelingen plaats van nog te realiseren stikstofreducties. Op basis hiervan worden door de overheid o.a. depositie en milieugebruiksruimte vergunningen afgegeven. De reducties die in de gebiedsanalyses worden berekend laten slechts marginale resultaten zien. In Voornes duin nog geen 3%.

De PAS is daarmee een steeds omvangrijker, complexer en kostbaar instrument geworden. Maar ook een instrument dat niet in staat is om onze natuur adequaat te beschermen. Ook ontstaat een steeds groter risico voor de landbouw en het bedrijfsleven omdat de toekomstige milieugebruiksruimte nu zwaar is verhypotheekt met voorgenomen stikstofreducties die niet worden gehaald. Zelfs met een tweede PAS-periode komen in 2030 de vereiste condities voor natuurkwaliteit in veel gebieden niet in beeld. De Kritische Depositiewaarden (KDW’s) voor Habitats worden in veel te veel gebieden in 2030 bij lange na niet gehaald.

Verduidelijking Europese regels

De Raad van State vroeg het Europees Hof eind 2017 om verduidelijking van de Europese regels rondom stikstof. Het Europese Hof oordeelde op 7 november 2018 dat de Nederlandse overheid alleen nog vergunningen mag verlenen op basis van daadwerkelijke milieuwinst. Op basis van deze uitspraak is aanpassing van het PAS noodzakelijk.

Daarbij komt nu ook de uitspraak van de Raad van State op 29 mei 2019. De Afdeling bestuursrechtspraak heeft uitgesproken dat niet vooruitlopend op toekomstige positieve gevolgen van maatregelen voor beschermde natuurgebieden, alvast toestemming gegeven mag worden voor activiteiten die mogelijk schadelijk zijn voor die gebieden. Op basis van deze uitspraak zijn gelijktijdig een groot aantal vergunningen in de landbouw geschorst.
De opschorting van de toestemmingsverlening op basis van het PAS die 23 mei is ingegaan, blijft van kracht. Ook is het niet mogelijk om meldingen in te dienen.

Zienswijze

Het pleidooi van veel natuur- en milieuorganisaties waaronder de NMZH in de afgelopen jaren, wordt hiermee bevestigd. Op 19 februari 2015 hebben wij in een zienswijze al gewezen op deze risico´s in de voorgestelde PAS aanpak. Ook hebben wij toen suggesties gedaan om tot een betere aanpak te komen.

Maar hoe gaan we nu verder? Daling van de hoeveelheid stikstof moet topprioriteit krijgen. Het is zaak om tot een vergunningstelsel te komen waardoor de natuur in Nederland nu écht herstelt en tegelijkertijd ruimte biedt voor economische activiteiten. De huidige stikstofdepositie is nog steeds veel te hoog. We moeten daarom niet alleen prioriteit geven aan serieuze stikstofdaling, maar ook aan het herstellen van de opgebouwde natuurschade.

Ik ben benieuwd hoelang het Kabinet nu nog nodig heeft om tot een effectieve aanpak te komen. Vanuit de natuur en milieufederaties zijn wij bereid om hierbij de helpende hand te bieden.