Kansen creëren voor natuur én landbouw

Vanaf 1970 is er steeds meer aandacht voor de afnemende natuurwaarden in het agrarisch gebied. Om natuurwaarden te kunnen herstellen, is in 1990 de Ecologische Hoofdstructuur (EHS) geïntroduceerd. Die in 2013 is omgedoopt tot Natuur Netwerk Nederland (NNN). Het NNN is een netwerk van bestaande en nieuw aan te leggen natuurgebieden met als doel de achteruitgang van de biodiversiteit en areaalverlies van natuur te stoppen. Dit door natuurgebieden te vergroten en met elkaar te verbinden door verwerving, inrichting en beheer van aangrenzende en tussenliggende landbouwgronden.

In de Krimpenerwaard is dit nu in volle gang. In één van de mooiste Zuid-Hollandse polders wordt gewerkt aan de verbetering van zowel de landbouwstructuur als de aanleg van 2.250 ha nieuwe natuur, in combinatie met een bijpassend robuust en duurzaam watersysteem en het tegengaan van bodemdaling. Voor de natuuropgave worden grote, zelfstandig functionerende leefgebieden voor weidevogels en kwetsbare flora en faunasoorten die thuishoren in het veenweidelandschap gemaakt. Met extra watermaatregelen kunnen zo natuurdoelen en de doelstellingen op grond van de Kaderrichtlijn Water worden gehaald. Hiervoor heeft de gemeente Krimpenerwaard een nieuw bestemmingsplan vastgesteld en de provincie Zuid-Holland draagt zorg voor de financiële middelen om het bestemmingsplan te kunnen realiseren.

Dit proces vraagt veel van alle betrokkenen en zeker van de boeren in het gebied. Hoe concreter de plannen worden, hoe moeizamer het proces vaak loopt. De inzet is om er met alle partijen uit te komen en een gezamenlijke nieuwe koers te vinden. Maar dat lukt zo goed als altijd niet voor iedereen. Met sommige boerenbedrijven is een overeenkomst bereikt, maar niet met iedereen. Na lang praten en het uitblijven van oplossingen wordt nu dan uiteindelijk het overheidsinstrument van onteigening ingezet. Dit gaat met veel emotie gepaard. Loslaten van huis en haard en de gronden waar vaak al lang op gangbare manier geboerd wordt, inruilen voor een algemeen belang als natuur en biodiversiteitsherstel blijft een moeilijk en complex proces. Voor de lokale gemeenschap heeft dit ook een grote impact. Kortom, nuance in het debat en oog voor de mens achter deze gebiedsontwikkeling is voor ons cruciaal.

Toch geven wij ook prioriteit aan deze noodzakelijke ingrepen in de Krimpenerwaard. Er zijn ook boeren die mee willen werken en kansen zien voor de toekomst van hun bedrijf en toekomstige generaties. Lees het verhaal van de Beijersche Schuur in deze nieuwsbrief en op www.dekortsteweg.nl

Bovendien ontstaan steeds meer initiatieven die de voedseltransitie en verduurzaming van de landbouw als kans zien om tot verandering te komen. Die niet alles bij het oude willen laten, maar actief op zoek gaan naar een natuurinclusieve landbouw met nieuwe mogelijkheden en verdienmodellen.

In de Duurzame 100 van het dagblad Trouw staat niet voor niets in de top 10 een 4-tal prachtige initiatieven die deze uitdaging zijn aangegaan. Op 5. Caring Farmers, deze groene boeren bewijzen dagelijks met hun kringlooplandbouw dat er ook te boeren valt met oog voor de natuur. Op 6. Aardpeer, deze vereniging wil het voedselsysteem veranderen en koopt grond aan met de opbrengst van obligaties die burgers kopen. Deze grond wordt vervolgens voor een reële prijs verpacht aan een boer. Die hiermee de kans krijgt om natuurinclusief te gaan boeren. Op 7. Land van ons, deze burgercoöperatie wil vooral jonge boeren een kans geven en is inmiddels in 8 provincies actief met het kopen van landbouwgronden, die weer verpacht wordt om natuurvriendelijk te boeren. Op 8. Herenboeren, een verbindend concept want een herenboerderij is een gedeeld eigendom van ongeveer 200 huishoudens. Ze investeren samen in een gemengde boerderij waarvan ze vervolgens de kosten en de oogst met elkaar delen.

Als je goed om je heen kijkt, zie je in een polder als de Krimpenerwaard nog meer mooie initiatieven. De stichting Zuid-Hollands Landschap werkt steeds inniger samen met boeren die steeds meer natuurinclusief gaan werken, een mooi voorbeeld hiervan is de Veerstalhoeve. Wij steunen al deze vernieuwende initiatieven met www.dekortsteweg.nl als het om initiatieven in de korte voedselketen gaat en met www.natuurlijkboeren.nl steunen wij boeren als het om kennis gaat over het meer natuurinclusief maken van hun bedrijfsvoering. Met ons project Valuta voor Veen zijn wij op zoek naar nieuwe verdienmodellen voor natuur en landbouw in de veenweidegebieden.

Vanuit de NMZH willen wij deze boeren in verandering steunen. Want de voedsel- en landbouwtransitie kunnen boeren niet alleen. Deze nieuwe vormen moeten wij samen zien te vinden en als consument ook voorzien van een eerlijke prijs. Hier ligt volgens ons de sleutel voor nieuw perspectief en toekomstbestendige landbouw. Alleen met het onteigenen van boerenland gaan wij het niet redden.

Bent u boer en wilt u hierover verder met ons doorpraten: info@milieufederatie.nl

Alle blogs