Blog: Meten is weten?
30 mei 2017
Blog: Meten is weten? 
Al jaren is er in Natura 2000-gebieden in Zuid-Holland een fors overschot aan stikstof (ammoniak en stikstofoxiden). Dit is schadelijk voor de natuur en uiteindelijk ook voor de mens. Om het stikstofoverschot structureel terug te dringen hebben het Rijk en de provincie de Programmatische Aanpak Stikstof (PAS) bedacht. Een ingewikkeld en weinig transparant PAS-rekenmodel genaamd AERIUS moet de overheid de komende jaren houvast geven om wel of geen milieugebruiksruimte te vergunnen. Voor alle PAS-gebieden zijn gebiedsanalyses gemaakt en bronbestanden geraadpleegd. Zo is de potentiële depositieruimte berekend, gebaseerd op de verwachte daling van de stikstofdepositie. De milieugebruiksruimte wordt steeds voor een periode van zes jaar vastgesteld. In het rekenmodel wordt de inschatting dat schonere technieken ons gaan helpen om het stikstofoverschot structureel terug te dringen al als hard resultaat ingeboekt. Maar een verwachte daling is nog geen daadwerkelijke daling.
Een te hoge stikstofdepositie heeft grote gevolgen voor de kwetsbare duinen in Zuid-Holland. Een nauwgezette monitoring in de duinen is daarom essentieel. Formeel was Rijkswaterstaat opdrachtgever van het meetnet in de duingebieden rond de haven van Rotterdam. Jaren geleden is een nulmeting gedaan en vijf jaar lang werd door het Energieonderzoek Centrum Nederland gemonitord. Rijkswaterstaat stelt zich echter nu op het standpunt dat het Havenbedrijf Rotterdam verantwoordelijk is voor de monitoring en heeft zich teruggetrokken. Twee maanden geleden heeft Energieonderzoek Centrum Nederland aangegeven dat nu de opdracht is afgelopen zij ook de meetapparatuur gaan weghalen.
Een slecht idee volgens de natuur- en milieuorganisaties en de drinkwaterorganisaties omdat zo de transparantie en het vertrouwen in het systeem verloren gaan. Ook worden de eerste investering in het meetnet en de opgebouwde inzichten op deze wijze weer te niet gedaan. Zonder adequate monitoring zijn de duinen overgeleverd aan een rekenmodel dat op voorhand al uit gaat van een verwachte daling van de stikstofdepositie. Het kwetsbare kustlandschap komt hierdoor onder een nog grotere druk te staan.
Wat betekent dit voor Zuid-Holland en de schaarse natuur? Maar ook voor de nog beschikbare milieugebruiksruimte in Zuid-Holland? Want alles hangt met elkaar samen en de marges voor natuur en mens worden voortdurend kleiner. De komende weken zal gewerkt moeten gaan worden aan een oplossing, want in een dichtbevolkte provincie als Zuid-Holland is het een stevige uitdaging om de balans tussen natuur en economie in evenwicht te brengen en te houden. Het Rijk en provincie geven vaak maximale ruimte aan ondernemers, maar tegelijkertijd moeten economische activiteiten wel passen binnen de draagkracht van de natuur. Zonder voldoende inzicht wordt dit een onmogelijke opgave.