Blog: Integrale gebiedsontwikkeling, een aanpak die zijn nut heeft bewezen
25 april 2017
Blog: Integrale gebiedsontwikkeling, een aanpak die zijn nut heeft bewezen 
Met het programma Ruimte voor de Rivier is geïnvesteerd in een veiliger rivierengebied én een aantrekkelijke leefomgeving. Met deze dubbele doelstelling hebben onze rivieren de noodzakelijke ruimte gekregen om hogere rivierwaterstanden op te vangen. De integrale gebiedsontwikkeling in de Noordwaard bij Werkendam is hiervan een prachtig voorbeeld.
Ook Deltanatuur is een vergelijkbaar programma waarbij integrale gebiedsontwikkeling een grote rol heeft gespeeld. Midden in de drukte van de Drechtsteden is het natuureiland Sophiapolder aangelegd. Het getij van de rivier heeft hier vrij spel, maar je kan ook te voet het eiland verkennen en er komen voor Zuid-Holland nu bijzondere flora en fauna voor. Deze ontwikkeling is mogelijk gemaakt door projecten uit het Groene Hart en de sanering van de Noord hier te compenseren. Ook dit is weer een sterk staaltje van integraal denken en doen. Jammer genoeg is daarna dit programma om financiële redenen voortijdig beëindigd.
Maasvlakte II is met een dubbele doelstelling ontwikkeld om de balans tussen economie en ecologie te kunnen borgen. De Rotterdamse haven is zeewaarts uitgebreid in combinatie met natuurcompensatie door het instellen van een bodembeschermingsgebied in de Voordelta (25.000 Ha) en de aanleg van een nieuw duingebied bij Delfland. Om de leefbaarheidsdoelstelling te realiseren is afgesproken om 750 hectare nieuw natuur- en recreatiegebied rondom Rotterdam aangelegd. In de Schiezone langs de Schie en in de Schiebroekse en Zuidpolder tussen Zestienhoven en Rodenrijs. Deze twee gebieden staan niet op zichzelf. Ze vormen twee schakels in een ‘groen lint’ tussen de grote natuur- en recreatiegebieden Midden-Delfland en de Rottemeren. Het grootste gebied met een oppervlakte van 600 hectare is het Buijtenland, ten zuiden van Rotterdam op Midden-IJsselmonde, tussen Rhoon en Barendrecht. Integrale gebiedsontwikkeling op het hoogste niveau!
De integrale ontwikkeling van Delft-Schiedam, voor velen meer bekend als het project A4 Midden Delfland, is ook zo’n voorbeeld waarbij de belangen van landschap, natuur en recreatie maar ook de verdere ontwikkeling van Midden Delfland meer gelijkwaardig en beter afgewogen zijn meegenomen bij de aanleg van deze snelweg.
Allemaal projecten waar wij als NMZH in de afgelopen jaren aan hebben meegewerkt. Veel is nu gerealiseerd of wordt de komende jaren opgeleverd.
Steeds vaker zien wij nu dat deze methode niet meer als van zelfsprekend wordt toegepast. Grote ruimtelijke ingrepen worden vaker alleen financieel aangestuurd. Welk budget op korte termijn beschikbaar is, is de maat. Hoe kan het zo snel mogelijk tegen zo laag mogelijke kosten worden gerealiseerd? Kijk bijvoorbeeld naar de aanleg van de Blankenburgtunnel. Juist in Zuid-Holland, de dichtstbevolkte provincie en economische motor van Nederland, gaat dit altijd ten koste van landschap, natuur en leefomgevingskwaliteit. Ook grootschalige natuurontwikkeling wordt hierdoor steeds schaarser. Zuid-Holland verliest hierdoor veel meer aan leefomgevingskwaliteit dan wij ons nu kunnen bedenken. De som der delen wordt zo ook uiteindelijk veel duurder voor de samenleving. De integrale ontwikkeling van A4 Midden Delfland en Maasvlakte II zijn ver binnen het begrootte budget gebleven en dat heeft de Rijksoverheid uiteindelijk honderden miljoenen bespaard. Daarnaast is meer geïnvesteerd in het gebied zelf. Dat kan niet vaak gezegd worden van projecten die met een korte klap aangelegd moeten worden.
Tijd om de lessen en successen van het nabije verleden weer goed te betrekken bij grootschalige ruimtelijke ontwikkeling. Juist nu de economie zich krachtiger aan het ontwikkelen is komen er weer ruimtelijke plannen en ideeën op tafel die gebaat zijn bij een integrale gebiedsontwikkeling. Als de boekhouder blijft regeren wordt de rekening eenzijdig gelegd bij de zwakste schakels en dat gaat te vaak eenzijdig ten koste van waarden als landschap, natuur en leefomgevingskwaliteit.
Een van de ideeën waar wij nu draagvlak voor zoeken is de uitbreiding van de Biesbosch tot een grotere natuurlijke klimaatbuffer. De bestaande functies van de Biesbosch en toekomstige ontwikkelingen in een integrale gebiedsontwikkeling bij elkaar brengen zodat zij elkaar zo gaan versterken. De zuidkant van het Eiland van Dordt en het Gat van den Ham bij Drimmelen bieden hiervoor ontwikkelkansen. Samen met het bureau Stroming hebben wij een visualisatie gemaakt van onze ideeën. Ik ben benieuwd wat u van deze ideeën vindt.
