Hoe houden wij ons oppervlaktewater gezond en vitaal? Persistente stoffen: een grote uitdaging
31 augustus 2017
Hoe houden wij ons oppervlaktewater gezond en vitaal? Persistente stoffen: een grote uitdaging
Zuid-Holland is een bijzonder waterrijke provincie. Van de zeearmen bij de Zuid-Hollandse eilanden tot de plassen in Midden Holland. Z’n vele polders met hun sloten tot de boezems en rivieren. Al dat water heeft ons veel te bieden en heeft ons veel economisch voordeel gegeven. De kwaliteit van het oppervlaktewater moet voldoen aan wettelijke normen. Het drinkwater dat wij dagelijks maken voldoet aan hoge kwaliteitseisen. Er is een vergunningenstelsel dat eisen stelt aan al of niet kunnen lozen vanuit bedrijven, landbouw en glastuinbouw op het oppervlakte water. Met toezicht en handhaving vanuit de overheid als sluitstuk. In Zuid-Holland zijn vele overheden daarbij actief. Van Rijk, tot provincie en waterschap. Je zou zeggen dat wij het prima voor elkaar hebben. Maar is dat wel zo? Vaak tonen incidenten en rampen meer op detail niveau feilloos aan hoe processen echt zijn georganiseerd en zijn verlopen. Vaak zie je dan de verschillen met hoe het op papier is geregeld.
Neem nou bijvoorbeeld persistente stoffen. Stoffen die niet of nauwelijks op natuurlijke wijze kunnen worden afgebroken en zich ophopen in het milieu. Het zijn stoffen die niet of nauwelijks of tegen zeer hoge kosten uit het oppervlaktewater kunnen worden gefilterd bij de productie van drinkwater of in afvalzuiveringsinstallaties uit het effluent gehaald kunnen worden. De NMZH vindt het vreemd dat naast andere stoffen persistente stoffen zomaar met een vergunning kunnen worden geloosd. We weten lang niet alles van de effecten van deze stoffen op mens en dier voor de lange termijn en hoe cumulaties en interacties van verschillende stoffen op termijn uit gaan pakken. En hoe deze stoffen neerslaan in de waterbodems. We hebben gezien wat het storten of lozen van stoffen in de jaren ‘60 en ‘70 voor effecten en grote maatschappelijke kosten heeft gehad om verontreinigingen op te lossen. Iedereen kent wel een of meerdere voorbeelden. Bij Chemours in Dordrecht trekt Oasen hiervoor nu terecht aan de bel en houdt de provincie Zuid-Holland nu verscherpt toezicht.
In Delfland worden nog steeds normoverschrijdingen van bestrijdingsmiddelen gemeten in het oppervlakte water. Zelfs bestrijdingsmiddelen die wettelijk al jaren niet meer zijn toegelaten. Chloorpyrifos, Dichloorvos en Fipronil om er een paar te noemen. Fipronil is de stof die er nu voor zorgt dat o.a. miljoenen eieren uit de voedselketen zijn gehaald. Met een beetje zoeken op internet begrijp je waarom deze bestrijdingsmiddelen niet meer zijn toegelaten. Bijzonder is ook dat Chloorpyrifos (tot 2021) en Fipronil (tot 2020) vanaf medio 2016 opnieuw beide weer zijn toegelaten door het College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden. Af en toe is het ook voor ons niet meer te volgen welke keuzes worden gemaakt. In de omgeving van glastuinbouwgebieden zijn de gemeten waarden hoger dan bij de boezemlocaties en zogenaamde referentielocaties. Dat is op zich al reden om in te grijpen. Het is zeer zorgelijk dat wij al jaren accepteren dat deze situatie bestaat.
Er zijn wel verbeterprogramma’s maar die verlopen traag en zelfs hier en daar met een terugval richting een verslechtering. Is er dan geen handhaving? Handhaven is in Nederland en ook in Zuid-Holland vaak een moeilijke opgave voor de overheid. Anders gezegd: “Handhaven is niet altijd de best ontwikkelde eigenschap van de overheid”. Maar voor ons land en onze provincie die zo waterrijk is en economisch zo is verbonden met water is dit een situatie die anno 2017 toch niet langer kan.
Persistente stoffen, maar ook residuen van bestrijdingsmiddelen en zeker van de wettelijk niet meer toegelaten bestrijdingsmiddelen, horen niet thuis in het oppervlaktewater van Zuid-Holland. De NMZH wil dit de komende maanden hoger op de politieke en bestuurlijke agenda gaan krijgen. Helpt u mee? Deze inzet van de huidige generatie is nodig om Nederland ook voor toekomstige generaties leefbaar en gezond te houden.
