Blog – Windenergie: lust of last?

30 maart 2016

Blog – Windenergie: lust of last?

Nederland heeft op 6 september 2013 een belangrijke stap gezet op weg naar een schone toekomst. Ruim veertig organisaties, waaronder de overheid, werkgevers, vakbeweging, natuur- en milieuorganisaties, maatschappelijke organisaties en financiële instellingen, hebben zich aan het Energieakkoord voor duurzame groei verbonden. Kern van het akkoord zijn breed gedragen afspraken over energiebesparing, schone technologie en klimaatbeleid. Uitvoering van de afspraken moet resulteren in een betaalbare en schone energievoorziening, werkgelegenheid en kansen voor Nederland in de schone technologiemarkten.

Ook de Natuur en Milieufederatie Zuid-Holland is een van de ondertekenaars. Belangrijke doelen waar wij ons als Natuur en Milieufederaties sterk voor inzetten zijn energiebesparing in de gebouwde omgeving en industrie, het vergroten van het aandeel hernieuwbare energieopwekking en het realiseren van 6.000 MW windenergie op land.

Dit doen wij in het besef dat naast de klimaatdoelen Nederland ook sterk in moet zetten op duurzame economische ontwikkeling en alternatieven voor fossiele brandstoffen. Geen gemakkelijke opgave, maar een noodzakelijke willen wij Nederland op termijn gezond en veilig houden. De omschakeling naar schone energie verandert onze samenleving. Van afhankelijkheid van enkele grote energiebedrijven en olie- en gasrijke landen kunnen burgers en bedrijven nu dankzij zon en wind zelf energie opwekken. Vanuit dit perspectief ken ik weinig mensen die deze transitieopgave niet delen. Maar zodra het vertaald wordt naar de persoonlijke omgeving en de daadwerkelijke uitvoering dichtbij huis wordt het lastig.

Kijk bijvoorbeeld naar het realiseren van windenergie. Windenergie heeft voor Nederland verreweg het grootste potentieel en is dus een onmisbare schakel in onze schone energievoorziening. Windmolens produceren omgerekend – per oppervlak aan landgebruik en per geïnvesteerde euro – veel meer energie dan zonnepanelen of biomassa. Een gemiddelde moderne windmolen van 3 megawatt kan pakweg 2.000 huishoudens van schone stroom voorzien. Het landelijke doel is om 6.000 MW windenergie op land te realiseren in 2020. Als NMZH zijn wij partij bij de windconvenanten in de Regio Rotterdam en de haven. Daar is nu ongeveer 200 MW gerealiseerd en werken wij mee aan plannen om dit aandeel verder te vergroten. Voor heel Zuid-Holland was begin 2016 350 MW gerealiseerd. Zodra verder gesproken wordt over locaties op regionaal niveau wordt het lastig en weerbarstig. Toch blijkt uit onderzoek dat 75 procent van de Nederlanders positief staat tegenover windmolens. En dat lokale tegenstanders vaak voorstanders worden als de molens eenmaal draaien.

Lokaal opgewekte energie is ook lokaal zichtbaar. Dat is voor veel mensen even wennen. Wie uit het raam kijkt terwijl er kolenstroom uit zijn stopcontact komt, ziet geen kolenmijn of een kolencentrale. Of duidelijk de directe gevolgen van klimaatverandering. Maar de windmolen in je eigen gemeente die schone stroom levert is wel zichtbaar. Bij zonnepanelen en warmtepompen is dat zelfs direct in of op het huis. Nut en noodzaak op doelenniveau verandert niet maar wel de relatie met de energieopwekking in de directe leefomgeving.

Vaak wordt ons gevraagd hoe wij als NMZH omgaan met het realiseren van windenergie en hoe wij rekening houden met de belangen van de omgeving. Als voorstander van windenergie gaan wij voor maatwerk en willen wij ook op regionaal niveau samen met de omgeving windenergie realiseren, zodat de lusten en lasten eerlijk verdeeld kunnen worden.

Als NMZH gaan wij voor coöperatief eigendom van windmolens of een participatieplan voor de omwonenden. Dit is de beste garantie voor lokale acceptatie en grote betrokkenheid van omwonenden. De energie én de winst komen dan ten goede aan de lokale economie. Ook is het van belang om zo snel mogelijk omwonenden en andere belanghebbenden te betrekken in een transparant besluitvormingsproces. Met voldoende en heldere informatie voor omwonenden. In Nederland gelden wettelijke eisen voor de inpassing van windmolens die moeten worden gerespecteerd. Doe iets terug voor de omgeving. Windmolens leveren gemeentelijke belastinginkomsten op en winst voor de eigenaar. Stort jaarlijks een afgesproken bedrag in een omgevingsfonds. Dit geld kan gebruikt worden voor maatschappelijke doeleinden, zoals natuur, sport, cultuur, onderwijs, energiebesparingsprojecten of het opknappen van een park. Vanzelfsprekend moet zo’n omgevingsfonds passen binnen de businesscase van het windproject. Laten wij vooral samenwerken op gemeentelijk niveau. Zeker bij kleinere gemeenten is een regionale aanpak belangrijk. Uiteraard is ook de natuurbeschermingswetgeving van toepassing op een windpark. Windmolens mogen beschermde natuurgebieden en diersoorten niet bedreigen. Als NMZH kijken wij kritisch mee bij de keuze voor een windlocatie. Vanuit dit kader beoordelen wij zelf locatiekeuzes en windprojecten en beslissen wij om wel of niet mee te werken.

Als voorstander van windenergie lopen wij dus niet blind achter ieder project aan. Maar willen wij ook feiten en fictie scheiden in de bezwaren van tegenstanders. Naast onze inzet in de Rotterdamse haven en de aanlanding van de windenergie van de Noordzeeprojecten willen wij ook regionaal in Zuid-Holland samen met inwoners windenergieprojecten realiseren.

Samen kunnen wij zo werken aan een mooi en duurzaam Zuid-Holland.